Het gezin als ideaal
Twee elkaar uitsluitende gedachten schieten al snel door ons hoofd als we iemand alleen in de kerkbanken zien zitten: ‘Zou hij homo zijn?’ of: ‘Aan wie zouden we haar kunnen koppelen?’ Beide gedachten onthullen dat we geobsedeerd zijn geraakt door seks én dat we singleness als een probleem zien dat moet worden opgelost. Het liefst met een huwelijk. Sinds de seksuele revolutie is de maatschappelijke opvatting, dat seks losstaat van voorplanting en daarmee van het huwelijk. Deze obsessie met seks had zijn weerslag op de kerk, die aan huwelijkspromotie begon te doen – de Rooms-Katholieke Kerk in de encycliek Humanae Vitae en protestantse kerken met bewegingen als ‘Ware liefde Wacht’ en ‘Focus on the Family’.
Het is opvallend dat veel kerken wel een ‘Marriage Course’ aanbieden, maar geen cursus voor alleenstaanden. En wanneer heb je voor het laatst een (christelijke) film gezien met een single die niet wanhopig was? Niettemin neemt het aantal solo-huishoudens toe. In Europa zijn het er zo’n 30 procent, in Nederland iets meer. In Praag, waar ik kerkplanter ben, zien we dat echter niet terug in de demografie van de kerk en daarom willen wij met onze gemeente single-friendly zijn.
Voor veel gemeenten is het leven in een gezin niet alleen een ideaal, maar ook realiteit. Soms uit missionaire overwegingen, omdat kerken met goed kinderwerk sneller groeien, maar ook ideologisch: als christen word je deel van Gods gezin. En dus zoeken we voor singles snel een partner, zodat ook zij snel een gezin kunnen stichten.
Vanaf het begin van onze single-friendly gemeente is ruim een derde van de leden alleenstaand. Een van de dingen die we steeds opnieuw hoorden was, dat alleenstaanden ook in de kerk alleen staan. Ze blijven over – alleen de woordkeuze al! – of worden geacht dan maar met de andere singles op te trekken. Daarmee maken we in de kerk van het (niet hebben van een) huwelijk een veel te belangrijke laag in onze identiteit. Paulus houdt ons voor dat die in Christus ligt, en niet in onze partner!
Hoe bereiken we singles buiten de kerk met het evangelie, als ons het beeld van een familieclub aankleeft?
Prekenserie
Dit najaar hielden we daarom een serie preken over singleness. Dat creëerde ook de gelegenheid onderling met elkaar erover te spreken. Daarbij keken we niet alleen naar de alleenstaanden onder ons, maar juist ook naar buiten. Hoe bereiken we singles buiten de kerk met het evangelie, als ons het beeld van een familieclub aankleeft?
Inspiratie hiervoor vonden we in de verhalen van David en Jonatan. Vanaf het moment dat zij elkaar ontmoeten, ontwikkelt zich tussen hen beiden een diepe vriendschap, die door de hoofdstukken heen steeds meer kleur en diepgang krijgt. Direct vanaf het begin hebben de twee een sociale verstandhouding.
Als David aan het hof moet komen wonen, zorgt Jonatan dat hij correct gekleed wordt. Als ik naar een officiële gelegenheid moet, is het meestal mijn vrouw die mij even inspecteert. Het zijn de kleine dingen waardoor je merkt dat het hebben van een partner op heel veel vlakken speelt.
De relatie tussen David en Jonatan heeft ook een emotionele en fysieke laag. Naar wie ga jij toe, om de grootste vreugde en diepste pijn van het leven te delen? Zijn we er in de kerk voor alleenstaanden als ze hun hart moeten luchten, en geven we prioriteit aan hun emotionele behoeften? Juist ook als het om de eenzaamheid in hun leven gaat?
In kerk en maatschappij beseffen we nog niet genoeg, hoezeer fysieke behoeften van singles een uitdaging voor ons zijn. Om een hand vast te houden bij een medisch onderzoek, om een zieke vriend of vriendin te wassen en verzorgen. Of een knuffel bij het behalen van een moeilijk examen.
Het thema seksualiteit is in dit opzicht wellicht het moeilijkste onderwerp, maar hier bewijst zich werkelijke single-friendliness: dat we als getrouwden en alleenstaanden naast elkaar kunnen staan in de verleiding rondom onze seksualiteit.
Ten slotte hebben David en Jonatan ook een spirituele band, die ze in hun laatste ontmoeting aan elkaar bevestigen. Jonatan zoekt David op in de woestijn en bemoedigt hem in God.
Als kerk en als christenen zullen we op al deze niveaus singles tegemoet moeten treden, zonder singleness als probleem te beschouwen en alleenstaanden te willen repareren met een huwelijk.
Over Leendert Wolters
Leendert Wolters is sinds 2013 door de GZB uitgezonden naar Praag. Hij is werkzaam bij de Tsjechische Evangelische Alliantie en kerkplanter bij Network Praha.
Dit artikel verscheen eerder (in december 2018) als opinie-artikel in het Nederlands Dagblad en werd opnieuw actueel n.a.v. een rondvraag in 2023 door dezelfde krant.
