‘We dragen samen de verantwoordelijkheid voor de volgende generatie’

Het is misschien pijnlijk, maar het is niet vanzelfsprekend dat gezinnen (na twee jaar van pandemie) terugkeren naar de kerk. Hilde en Annasjouk: ‘Uit onderzoek[1] onder kerkelijke gezinnen in het Verenigd Koninkrijk, Canada, de Verenigde Staten en Brazilië door de Internationale Bijbelbond blijkt dat gezinnen zich minder betrokken voelen bij de kerk. Hoewel dit onderzoek niet in Nederland is uitgevoerd, zijn er wel veel haakjes en aanknopingspunten voor de Nederlandse context. Een belangrijke punt van kritiek dat de ouders in het onderzoek gaven, was dat ze geen ondersteuning van de kerk hebben ervaren.’

Passief

Annasjouk en Hilde: ’Hoewel er ook positieve uitzonderingen waren, moeten we constateren dat kinderen in veel gemeenten geen prioriteit hadden en hun rol passief was. Is die schade in te halen? Komen gezinnen weer terug naar de kerk? Of is er iets blijvends verschoven? De vraag is dus: wat ga je doen als kerk? Blaas je het kinderwerk nieuw leven in en maak je weer een rooster voor het kindermoment in de dienst? En blijf je dus op dezelfde voet doorgaan? Of neem je de inzichten die we de afgelopen twee jaar hebben opgedaan serieus?’

Partnerschap

Hilde en Annasjouk hopen op dat laatste, al realiseren ze zich ook dat dit best ingewikkeld is. ‘Dat vraagt om partnerschap tussen kerk en ouders. En in partnerschap zit wederkerigheid. Kerken hoeven deze ‘last’ dus niet alleen op de schouders te dragen, het is iets waarbij ouders en kerk samen optrekken. Als je je samen verantwoordelijk voelt voor de volgende generatie, dan sta je er heel anders in.’

‘Wij spraken bijvoorbeeld een vrouw die heel enthousiast vertelde over een dynamisch kinderprogramma dat ze voor haar kerk in elkaar aan het zetten was. Maar op de vraag van ons: “Waar hebben de ouders behoefte aan?” viel ze stil. Maar daar moet je beginnen. Ga als kerk dus niet iets over ouders uitstorten, maar ga eerst met ze in gesprek. Waar lopen ouders tegenaan, wat hebben zij nodig? Onderdeel van die behoefte zou kunnen zijn dat er op zondag een programma is voor kinderen. Maar dan draag je het samen.’

Geloofsopvoeding

Met het woord geloofsopvoeding kunnen Hilde en Annasjouk overigens niet zoveel. ‘Dan lijkt het of het een afgebakend stukje van het leven is. Iets dat je bijvoorbeeld op zondag kunt uitbesteden aan het kinderwerk in de kerk. Maar geloof kun je niet overdragen op een enkel moment in de week. Wij hebben het daarom vaak over geloven èn opvoeden. Opvoeden is het grootbrengen van je kinderen, en geloven gaat over hoe je dagelijks met Jezus leeft. Die twee zaken: opvoeden en geloven, wil je met elkaar verbinden. En daar heb je ook als kerk een rol in.’

Relatie

Partnerschap is niet alleen een bepaalde intentie uitspreken naar elkaar, het draait ten diepste om relatie. ‘Kerk is een gemeenschap zijn waar je samen je geloof kunt beleven, God kunt eren en het leven kunt delen. Dat is belangrijk voor volwassenen, maar ook voor kinderen. Het gaat om leren van elkaar en samen ontdekkingen doen. Ook fysiek contact is belangrijk, we kunnen niet zonder. In die zin is de kerk ook meer dan de samenkomst op zondagmorgen met een kinderdienst in het spreekwoordelijke ‘zaaltje boven’. De vraag is: Kunnen we op zo’n manier kerk zijn dat partnerschap in de opvoeding en samen leren en ontdekken tot z’n recht komen? Durven we het veranderende landschap onder ogen te zien en vaste structuren te heroverwegen?’

Gezinskring

Veel kerken zullen inzien dat een andere aanpak nodig is, maar zoeken ook naar manieren hoe ze hier handen en voeten aan kunnen geven. Welke concrete stap zouden kerken kunnen zetten? Hilde en Annasjouk: ‘In kerken zijn er vaak diverse kringen. Maar waarom zou je ook geen gezinskring hebben? Een kring van zo’n 3 of 4 gezinnen bij elkaar, waarbij je informeel contact hebt met elkaar, misschien eens een verhaal leest, en elkaar vragen stelt? Je hebt als gezin namelijk ook anderen nodig; je kunt het niet alleen. Denk aan die bekende uitspraak: It takes a village to raise a child.’

Annasjouk en Hilde geven toe dat dit misschien wat ingaat tegen de maatschappelijke tendens van individualisme, en waarin er juist vaker groepen gevormd worden van gelijken. ‘We zijn het niet meer gewend om alle generaties bij elkaar te zetten. Maar ten diepste zoeken we wel naar het èchte delen. En is dat ook niet juist de rol van de kerk? Om in gesprek te gaan met mensen, en ook dat schurende op te zoeken?’

Toekomst

Voor Hilde en Annasjouk is dit geen idealistisch wensdenken. ‘We zien in sommige kerken al dat dit zo functioneert. Wij geloven dan ook van harte dat de kerk van de toekomst de kerk is die ervoor kiest om gezinnen en jongeren bovenaan te zetten in alles wat ze doen. Het is een keuze die getuigt van visie voor een levendige en vernieuwende gemeenschap. In zo’n kerk zijn àlle generaties nodig. Er is energie en nieuwsgierigheid naar de Bijbel en het geloof. Als kerken kiezen voor partnerschap in geloven èn opvoeden, dan durven ze te denken in kaders die passen bij de gezinnen van nu. Dat begint met de vraag stellen aan ouders: Waar hebben jullie behoefte aan?

Drie tips

• Stel de juiste vraag. Vraag niet: ‘hoe krijgen we de gezinnen weer in de kerk?’ Maar: ‘Hoe brengen we de gezinnen bij God?’
• Bouw (opnieuw) aan onderlinge relaties. Durven we het veranderende landschap onder ogen te zien en vaste structuren te heroverwegen?
• Geef gezinnen prioriteit. Kies als kerk voor partnerschap in geloven en opvoeden en durf te denken in kaders die passen bij de gezinnen van nu.
  
  

Thema: Samen opvoeden

Dit artikel hoort bij het thema 'Samen opvoeden'. Ontdek op ons thema-overzicht meer artikelen en mogelijkheden om met jouw christelijke geloofsgemeenschap of community een volgende stap te zetten.

Naar het overzicht

Over Annasjouk Nijhof en Hilde Sneep

Annasjouk en Hilde zijn de oprichters van Xpeditie 3.6.0.: een online platform dat gezinnen inspireert en ondersteunt, zodat kinderen ontdekken wie ze zelf zijn, wie Jezus is, en hoe ze met hem kunnen leven.
www.xpeditie360.nl