Soms zijn er van die boeken waarbij je het uit wilt schreeuwen van herkenning: 'Ja! Dit! Dit is wat ik bedoel.' Die reactie leverde het boek GenerationS van pastors How en Lia. Zij geven leiding aan de Heart of God Church (HOGC) in Singapore en delen in hun boek de lessen die zij in deze geloofsgemeenschap opdoen. Met name over het doorgeven van leiderschap aan de volgende generaties. Met nadruk op het meervoud.
Verantwoordelijkheid geven is een van de zes kernwaarden die horen bij het zijn van een aantrekkelijke gemeente voor jongeren. Dat blijkt uit een eerder Amerikaans onderzoek (Growing Young) naar wat kenmerkend is voor geloofsgemeenschappen met actief betrokken jongeren tussen de 15 en 29 jaar. Het onderzoek werd in Nederland enthousiast ontvangen en krijgt een vervolg in het boek en netwerk Samen Jong.
Voor veel kerken (en organisaties) is het doorgeven van leiderschap een grote uitdaging. Want waar zijn de toekomstige leiders van de kerk? Steeds vaker hoor je over de moeiten om leiders te vinden, zowel wanneer het gaat om vrijwilligers (als lid van een kerkenraad/oudstenteam of kring-/jeugdleiders) als wanneer het gaat om betaalde krachten zoals voorgangers en kerkelijk (jeugd)werkers. Het besef dat het helpt om te werken aan een cultuur waarin verantwoordelijkheden worden doorgegeven aan volgende generaties is een begin. Maar hoe pak je dat aan?
De Heart of God Church groeide onder de hoede van pastors How en Lia van een kleine gemeenschap met 40 mensen naar een gigantische kerk met meer dan 10.000 leden. Maar het is niet het formaat dat deze gemeente bijzonder maakt, maar de gemiddelde leeftijd. De gemiddelde leeftijd van gemeendeleden is 22 jaar en dat is zo'n twintig jaar zo. Een bewuste keuze. Het 'geheim' hiervan zit in de gerichtheid op de volgende generatieS, niet alleen de volgende generatie. De inrichting van de gemeente is niet gebaseerd op demografische of geografische groei, maar op generationele groei. Iedere keer wanneer de gemeenteleiders concluderen dat de gemiddelde leeftijd stijgt - doordat bestaande leden ouder worden of nieuwe volwassenen zich aansluiten - richt de gemeente haar missionair activiteiten op een volgende jongere generatie.
Het is niet het formaat dat deze gemeente bijzonder maakt, maar de gemiddelde leeftijd
De iconische foto van HOCG hiernaast maakt deze visie op een prachtige wijze zichtbaar. Helemaal rechts zien we een jongen van 12 jaar. Hij bedient het licht tijdens de kerkdienst. Hij staat op een krukje, omdat hij anders niet bij het bedieningspaneel kan. Naast hem staat een iets oudere jongen. Hij coacht de jongste in het uitvoeren van zijn taak. De oudste jongen (links) is de supervisor. Hij coacht juist de middelste jongen en leert hem om een nog betere coach te zijn. Dit principe wordt niet alleen toegepast in praktische taken zoals deze, maar ook als het gaat om groei in geloof. Generaties volgen elkaar op in het leiding geven en onderwijzen.
Inmiddels zijn er vanuit de eerste generatie, die ooit als jonge tiener hun thuis vonden bij HOGC, drie jongvolwassenen ingezegend als pastors. Doordat pastor How en Lia hun potentie zagen en luisterden naar hun dromen en verlangens werden zij verder gestimuleerd in het ontwikkelen van hun leiderschap. De kerk betaalde zelfs mee aan hun theologische opleiding in het buitenland en nu geven deze 28-, 29- en 33-jarige pastors leiding aan een kerk met 10.000 leden.
Zulke voorbeelden zijn prachtig, maar wellicht ook wat overweldigend. Het kan soms zo ver weg staan van onze realiteit dat het verlamt. Vanuit Samen Jong leer ik echter dat het vooral kan helpen om te kijken naar de waarden en principes die hieraan ten grondslag liggen. Die staan namelijk los van de context en tijd. Daaruit haal ik een aantal waardevolle lessen die een paradigmaverandering teweegbrengen in onze manier van denken over leiderschap en de volgende generaties. Ik noem er een paar:
Jongeren zijn de leiders van vandaag, niet van morgen
Leiderschap kun je vergelijken met het beoefenen van een sport, zoals voetbal. Onze huidige manier van leiderschap doorgeven in de kerk is alsof we jongeren naar voetbal laten kijken tot hun 25e levensjaar en dan verwachten dat ze daarna sterspelers zullen zijn. Leiderschap heeft net als voetbal training nodig. Je moet het doen en gaandeweg leren. Het heeft zelfs meer nodig dan alleen maar training en onderwijs. Je hebt ook wedstrijden nodig om het ook voor het ‘echie’ te doen. Daarom is leiderschap in de kerk niet iets voor de toekomst, maar iets waar kinderen al van jongs af aan in kunnen groeien. Leiderschap is niet een eindstation dat je na training behaalt, maar een sport die je al van jongs af aan doet en waar je in groeit. Jongeren zijn de leiders van vandaag!
Volgende generaties zijn versterking, geen vervanging
Pastor How en Lia benadrukken in hun boek dat de volgende generaties geen vervanging, maar versterking zijn van de oudere generaties. Een waardevolle les, want zo wordt het niet altijd ervaren. Wanneer gemeenten aan de slag gaan met Samen Jong/Growing Young, merken we dat de kernwaarde 'prioriteit geven aan jongeren en gezinnen' vaak veel weerstand oproept. 'Ja, maar de ouderen dan?!' is een uitspraak die je dan terughoort. 'Het moet toch niet om de jongeren gaan in de gemeente?' Uit deze uitspraken proef je een gevoel (of angst) dat ouderen er straks niet meer toe doen. Het gaat uit van 'vervanging'. Maar we moeten de volgende generaties niet ziet als vervangers, maar als versterkers in Gods koninkrijk.
Ik heb altijd gehouden van de uitspraak ‘Standing on the shoulders of giants’. Toen ik startte met mijn functie als relatiemanager Kerk & Jeugd bij MissieNederland, besefte ik dat voor mij generaties van sterkte leiders stonden die steeds Gods koninkrijk en zijn kerk voor ogen hielden. Dat wat ik vandaag kan doen, is mogelijk dankzij wat zij hebben gedaan en nog steeds doen. Ik mag staan op de schouders van reuzen, waardoor ik verder kan kijken naar wat voor ons ligt dan dat zij konden.
Zo kan ook de volgende generatie jongeren verder zien dan ik, wanneer ik hen op mijn schouders laat staan. In plaats van dat ik mijn plekje 'opgeef' voor de volgende generatie.
Durf ik een Isaak te zijn?
De gerichtheid op de volgende generaties als versterking maakt ook dat het niet meer gaat om de grootsheid van mijn leiderschap, maar om het dienen van de Leider die alle generaties overstijgt. De God die zich openbaart als een God van generaties (bijvoorbeeld in Exodus 3): 'Ik ben de God van je vader, de God van Abraham, de God van Isaak en de God van Jakob.'
Abraham staat bekend als de vader van het geloof. Jakob staat bekend als de vader van een natie. Maar waar staat Isaak om bekend? Eigenlijk lezen we maar weinig over hem en over zijn prestaties. Toch krijgt hij een plek in dit rijtje, omdat God een God is die zich richt op generaties.
Als leiders willen we graag zelf die leider zijn die wordt geëerd om zijn prestaties. Maar hebben wij ook het lef om als Isaak te zijn? Om deel van de generatie te zijn die misschien niet bekendstaat om haar eigen prestaties, maar om het voortbrengen van een volgende generatie die God en zijn kerk met een grote(re) impact dienen? Hebben wij het lef en de nederigheid om een Isaak-generatie te zijn?
Waar zijn de leiders van...
Waar zijn de leiders van de toekomst? De lessen van deze Aziatische kerk, doen me realiseren dat dit niet de juiste vraag is om te stellen. Laten we vooral vragen stellen aan de leiders van nu. De voorgangers, ouderlingen, leiders in organisaties, jeugdwerkers en jeugdleiders van nu. Zijn wij bereid om meer te investeren in het leiderschap van de volgende generaties dan in ons eigen leiderschap? Zijn wij bereid om de versterking in het werk van Gods koninkrijk te helpen om op onze schouders te gaan staan zodat zij zichtbaarder zijn en meer zicht krijgen? Laat onze legacy als leiders niet zijn wat we achterlaten, maar wie wij achter laten.
Thema: Verantwoordelijkheid geven
Dit artikel hoort bij de kernwaarde 'Verantwoordelijkheid geven' van Samen Jong. Ontdek meer artikelen en mogelijkheden om met jouw christelijke geloofsgemeenschap of community een volgende stap te zetten.
Over Martine Versteeg
Martine Versteeg is relatiemanager Kerk & Jeugd bij MissieNederland. In haar rol richt zij zich op het in beweging brengen van de kerk voor de volgende generaties.
Het boek GenerationS is nog niet in Nederlandse (web)winkels te verkrijgen. Je kunt het wel terugvinden en bestellen via de website van GenerationS Movement.
