We kunnen ach en wee roepen over de veranderingen in de gezondheidszorg, maar als kerken kunnen we er ook vanuit het Goede Nieuws naar kijken. Gabriel Anthonio over de mogelijkheden van dat andere perspectief.
Onze samenleving staat de komende jaren een ingrijpende verandering te wachten. Door middel van nieuwe wetgeving draagt de overheid in korte tijd allerlei zorgtaken over aan lokale gemeenten.
Drie veranderingen
Dorpen en steden bereiden zich voor op drie transities in het sociale domein: De jeugdzorg gaat over van provincies naar lokale gemeenten, evenals de AWBZ-begeleiding van langdurige zieken en gehandicapten en de persoonlijke verzorging (thuiszorg). Naast deze drie ingrijpende veranderingen wordt per 1 januari 2015 ook de nieuwe participatiewet ingevoerd. De overheid wil dat burgers, die nu nog van allerlei uitkeringen en regelingen gebruik maken, gaan deelnemen aan het arbeidsproces. De veranderingen treffen honderdduizenden mensen: chronisch zieken, gehandicapten, ouderen die zorg nodig hebben, gezinnen met opvoedingsproblemen en kinderen met gedrags- en psychiatrische problemen.
Gesloten loketten
Vooral in de eerste twee á drie jaar zullen de gevolgen groot zijn. Veel mensen gaan ervaren dat loketten van overheid en gesubsidieerde instellingen echt gesloten zijn. De burger moet het nu zelf oplossen, zelf actiever worden en zijn omgeving motiveren tot zorgtaken. De media zullen ons confronteren met schrijnende situaties waarbij mensen van de ene op de andere dag geen zorg, begeleiding of opvang meer kunnen krijgen. Ook de ongelijkheid zal in het oog springen. In de ene stad zal er nog wel sprake zijn van de mogelijkheid voor dagbesteding van gehandicapten en in een andere niet.
Nu kunnen we ach en wee roepen – en dat is niet geheel onterecht – maar we kunnen ook een ander perspectief nemen, dat van het Goede Nieuws. Kerken leven vanuit de hoop en verwachting dat God in en door alles heen zijn werk volvoert. Vanuit dit perspectief kun je je afvragen wat we dan kunnen doen. Zonder uitputtend te willen zijn, doe ik hieronder enkele handreikingen.
Afdalen
Allereerst onze grondhouding. Hoe staan wij als kerk en christenen in de samenleving? Een voor mij erg inspirerend bijbelgedeelte is Johannes 2:12 (NBG). “Daarna daalde Hij af naar Kapernaüm, ...” Deze woorden volgen direct op het verhaal van de Bruiloft te Kana, het feest waar een groot wonder gebeurde na een tekort aan wijn. Slechts een kleine groep daalt vervolgens af naar Kapernaüm, Jezus’ moeder, broers en discipelen. De rest blijft op het feest. Mensen zijn van nature geneigd op het feest en bij de wijn te blijven. De wereld dringt steeds weer het materiële hogerop komen aan ons op, terwijl Jezus voortdurend bezig is met afdalen. Ja, zelfs naar Kapernaüm, het afvoerputje, de goot van Palestina. Hij kiest daar zijn hoofdverblijf. Als kerken en christenen het Goede Nieuws willen uitdragen en daarmee maatschappelijk relevant willen zijn, moeten ze allereerst bereid zijn om af te dalen naar de plaats waar de pijn en moeite in de samenleving zitten. Dat betekent ook zelf geraakt en besmeurd worden. Misschien moeten we minder vergaderen en meer luisteren en kijken naar wat er echt om ons heen speelt.
Aanpakken
Ten tweede zullen we na bezinning moeten nagaan wat we concreet kunnen doen. Terwijl de overheid in het verleden allerlei taken van kerken en gemeenschappen heeft overgenomen, worden die nu weer teruggelegd. Je kunt je voorstellen dat kerken en individuele christenen de ruimte die ontstaat gaan vullen. Hierbij valt te denken aan de zorg voor ouderen (mantelzorg), opvang voor kinderen (pleegzorg), armoedebestrijding (voedselbank en kleding/speelgoed beurs), het vormen van woongroepen met kwetsbare mensen, doordeweekse activiteiten voor ouderen en kinderen, begeleiding van asielzoekers et cetera. Dit betekent dat we niet alleen op zondag actief met ons geloof bezig zijn, maar dat het accent verschuift naar door de week. Laten we dus aanpakken en het werk doen wat concreet en ook dichtbij is (Prediker 9:10).
Debat
Ten derde heeft de kerk ook een profetische taak. Niet als roeper aan de zijlijn, maar als actieve, handelende getuige die onrechtvaardigheid aankaart en ook aanpakt. Een kerk die opkomt voor kwetsbare groepen en actief deelneemt aan het maatschappelijke debat via instellingen en politiek. Een kerk die niet alleen klaarstaat voor kwetsbare mensen, maar zelf ook kwetsbaar durft te zijn. Hebben u en uw kerk Kapernaüm al gevonden?
ideaz
Dit artikel werd geschreven voor ideaz 3 van 2014, het praktijkblad over missionair kerk-zijn in wijk en wereld.
