De eerste verantwoordelijkheid voor geloofsopvoeding ligt bij ouders, maar jongeren hebben meer volwassen mensen nodig. Voor Corjan Matsinger reden om het eeuwenoude peter- en meterschap nieuw leven in te blazen.
God geeft de kerk als geheel de taak om de zorg voor onze jongeren op te pakken. Daarom zijn volwassen jeugdleiders bij activiteiten als catechese of clubwerk zo belangrijk. Toch is deze samenwerking lang niet altijd vanzelfsprekend. In veel plaatsen ligt het jeugdwerk op zijn gat. Er zijn geen actieve tienergroepen meer of het ontbreekt aan vrijwilligers. Daarom hebben we ‘alternatieve’ constructies nodig waarin volwassenen met jongeren de geloofsreis ondernemen.
Rooms-katholiek
Ik probeer bijvoorbeeld steeds vaker met ouders en jeugdleiders na te denken over het eeuwenoude ‘peter & meter-principe’. Het idee komt uit de rooms-katholieke kerk. Als ouders hun pasgeboren kindje laten dopen, dan zijn zij niet het enigen die vooraan staan in de kerk. Als vertegenwoordiging van de kerk mag er ook een peter en/ of meter worden uitgekozen. Dit zijn mensen die het kindje mee ten doop houden en zich medeverantwoordelijk stellen voor de (geloofs)opvoeding van het kind. Samen met de ouders spreken ze de doopgeloften en de geloofsbelijdenis uit.
De peter (pater = vader) en meter (mater = moeder) zijn naast de natuurlijke ouders van het kind, dus een soort van ‘geestelijke ouders’. Zij zijn er op de belangrijke momenten in de geestelijke reis van het opgroeiende kind. In de katholieke traditie moet je hierbij bijvoorbeeld denken aan de eerste communie en het vormsel. Het idee is heel simpel, maar bijzonder mooi. Mensen die naast de ouders staan, om jarenlang samen zorg te dragen voor de geloofsreis van jonge mensen.
Ondersteuning
De constructie van peetouderschap kan bijzonder waardevol zijn. Denk aan de tiener die zich op een bepaald moment ‘afzet’ tegen zijn ouders, waardoor gesprekken moeizaam zijn. Een deel van de jongeren draagt in de puberteit echt een bordje op het voorhoofd met: ‘wegens interne verbouwing gesloten’. In sommige gevallen zal de peetouder hier in de bres kunnen springen. Maar denk ook aan ondersteuning richting de ouder(s). Wat als er, door bijvoorbeeld een scheiding, nog maar één vader of moeder actief betrokken is bij de kerk? Wat als de ouders de geloofsopvoeding laten sloffen en er geen werk van maken? In dit soort situaties kunnen peetouders een belangrijke rol spelen door te ondersteunen of te confronteren.
Studenten
Ik moet voor de rol van peetouders ook denken aan singles in de kerk en aan stellen die ‘kinderloos’ zijn. Hoe mooi zou het zijn als deze mensen kunnen fungeren als geestelijke ouders van de opgroeiende generatie? Het wetboek van de rooms-katholieke kerk geeft aan dat gelovigen van zestien jaar en ouder als peetouder kunnen fungeren! Zouden we ook studenten als peetouders kunnen inzetten?
Het model van de peetouders is inspirerend. Het geeft mogelijkheden om generaties te verbinden en de gemeente als geheel in te schakelen bij de vorming van onze kids. De peter en meter kunnen hierin behulpzaam zijn. Ouders, jeugdleiders en peetouders, ze hebben allemaal hun plaats en rol in het geheel. Het traditionele jeugdwerk is in steeds meer kerken op zijn retour, het is daarom van het grootste belang om te zoeken naar nieuwe creatieve wegen om onze jongeren te helpen in hun geloofsreis.
Denkvragen:
- Wie zijn er naast uw ouders belangrijk geweest in uw geloofsontwikkeling?
- Op welke manier is het idee van de peetouder in uw kerk toepasbaar?
- Welke andere alternatieve manieren van jeugdwerk hanteren jullie?
Een deel van dit artikel komt uit het boek: Heilig vuur. Jongeren leren geloven, hopen en liefhebben, Buijten & Schipperheijn, 2013.
Uit idea(z)
Dit artikel werd geschreven voor idea 4 van 2013. idea is opgevolgd door ideaz, het praktijkblad over missionair kerk-zijn in wijk en wereld.
