Vroeger sprak men wel van ‘boterbriefje’ als men het formele huwelijk bedoelde. Alsof het niet meer betekende dan het recht op zuivel bij schaarste. De vraag blijft actueel: trouwen waarom zou je?
Veel mensen schrikken terug voor een huwelijk. Het aantal burgerlijke huwelijken in Nederland is de afgelopen jaren sterk gedaald. Als je niet gelovig bent, is het ook maar de vraag wat voor verschil het uitmaakt: trouwen of samenwonen. Bij een echtverbintenis hoef je voor onze burgerlijke stand niet veel meer te verklaren dan dat je 'elkander aanneemt tot echtgenoten’.
Mijn stelling is dat een christelijk huwelijk wél duidelijk meer te bieden heeft dan het burgerlijk huwelijk of een partnercontract. Waarom? Omdat het christelijk huwelijk (tussen twee christenen, voor God gesloten) een unieke band is met unieke eigenschappen: het is een verbond.
Bijna onmogelijk
In feite bestaan er in het universum maar twee grote liefdesverbonden. Het eerste is het liefdesverbond tussen God en de mens, dat vernieuwd is door het verbond tussen Jezus en Zijn bruid, de kerk. Het tweede is het liefdesverbond tussen man en vrouw. Het laatste is afgeleid van het eerste. Paulus wijst op het verband tussen de twee. Hij noemt het een groot mysterie. Waarom? Omdat er zo’n diepe realiteit achter zit.
De theoloog Dietrich Bonhoeffer zegt in zijn boek Leven met elkander: ‘Christelijke gemeenschap is niet een menselijk ideaal, dat wij moeten proberen te verwezenlijken, maar een goddelijke werkelijkheid.’ Dat geldt voor elke christelijke gemeenschap, ook het huwelijk. Anders zou het bijna onmogelijk zijn: elke dag samen door dezelfde deur, in hetzelfde huis, in hetzelfde bed. Met alle onhebbelijkheden, irritaties en luchtjes van elkaar. Je bent niet alleen maar twee natuurlijke personen die met elkaar verbonden zijn, het is iets wat God samenbindt. Het is iets bovennatuurlijks, Hij is erbij betrokken. Daardoor kan Hij er kracht aan verlenen.
Eenzijdig verbond
Bij een verbond denken we vaak aan iets tweezijdigs. Maar bij het verbond in Bijbelse zin is dat in eerste instantie niet zo. Waarom niet? Omdat het onvoorwaardelijk is. Een contract kent voorwaarden vooraf, een verbond niet. Het verbond tussen God en de mens is eenzijdig. Als het door iemand wordt aanvaard treft het doel, maar het blijft eenzijdig.
Zo sloot God een eenzijdig verbond met Abram, waarin Hij hem een nageslacht beloofde; alle volken op aarde zouden door Hem gezegend worden. Waarom eenzijdig? Omdat Hij wist dat niemand het zou kunnen houden. God spreekt in de Bijbel steeds van: ‘Ik sluit mijn verbond met u’, en nooit van ‘ons verbond’. Wát de nakomelingen van Abram ook deden, God heeft Zijn volk nooit verstoten. Omdat Zijn verbond eenzijdig en onvoorwaardelijk was en is.
Dit is ook Gods bedoeling met het huwelijksverbond: dat het standhoudt onder alle omstandigheden. Het wordt niet alleen door de man met de vrouw gesloten, maar ook omgekeerd. Allebei sluiten ze een verbond met de ander, wederkerig, maar wel eenzijdig. ‘Wát je ook doet, wát er ook gebeurt met jou of mij, ik blijf je trouw.’ Als je dat allebei uitspreekt, is dat oersterk.
Contract |
Verbond |
| Voorwaardelijk | Onvoorwaardelijk |
| Twee- of meerzijdig | Eenzijdig maar wederkerig |
| Menselijk | Bovennatuurlijk |
| Tijdelijk |
Voor het leven |
Goede niet-christelijke huwelijken
Deze uiteenzetting roept misschien vragen op. Niet-christenen kunnen toch ook goede huwelijken sluiten en elkaar trouw blijven? Dat is zeker waar. Het huwelijk is een door God bij de schepping ingestelde ordening. God heeft aan intimiteit tussen twee mensen een samenbindend effect gegeven, dat hen in zekere zin één maakt. Niet-gelovigen missen echter de inwoning van de Heilige Geest, die de mens bekrachtigt. Iemand die met God verbonden is, kan putten uit Gods liefde en vandaaruit de ander liefhebben.
Een andere vraag is: hoe komt het dat toch ook veel christenen scheiden? Ook dat is waar. Volgens mij heeft het te maken met twee dingen. In de eerste plaats is er onvoldoende besef van de essentie van een huwelijksverbond in Bijbelse zin. In de tweede plaats speelt ook veel christenen het zogenoemde menselijk tekort parten. Ook bij ons is vaak de vrucht van de Geest, de liefde, onvoldoende waar te nemen.
Duurzaamheid
God heeft man en vrouw een fantastische mogelijkheid gegeven om op drie niveaus één te zijn: naar geest, ziel en lichaam. Een echtverbintenis is een werkelijkheid met een bovennatuurlijke dimensie. Dat komt doordat God zelf partij is. Terecht spreekt men vaak van een drievoudig snoer, een verbintenis tussen man, vrouw en God, dat niet gemakkelijk breekt.
Wat een geweldige uitdaging: elkaar onvoorwaardelijk aanvaarden, dienen en liefhebben! Het huwelijk van christenen heeft de sterkste kansen voor duurzaamheid. Door verbonden te zijn met God ontvang je alles wat je nodig hebt. Je gaat niet op de ander leunen, want Hij voorziet. En daardoor heb je elkaar alles te bieden: vriendschap, romantiek, intimiteit.
Uit idea(z)
Dit artikel werd geschreven voor idea 1 van 2013. idea is opgevolgd door ideaz, het praktijkblad over missionair kerk-zijn in wijk en wereld.