In 2011 verschenen er twee onderzoeken over jongeren die de kerk verlaten. Een in de Verenigde Staten en een in Nederland.
Het Amerikaanse onderzoeksbureau Barna Group trok vijf jaar met jongeren op om te onderzoeken hoe kerken de jongere garde vast kunnen houden. Jongeren gebruiken zes redenen om hun kerkverlating te beargumenteren, ontdekten ze.
1. ‘Kerken te beschermend’
Hét kenmerk van tieners en jongeren van nu is hun ongeëvenaarde toegang tot ideeën en wereldbeelden en hun buitensporige consumptie van de populaire cultuur. Als christen willen ze hun geloof graag verbinden met de wereld waarin ze leven, maar het christendom voelt verstikkend, angstig en risicomijdend.
2. ‘Het christendom is oppervlakkig’
Eenvijfde verwoordt het zonder omwegen: “God lijkt te ontbreken in mijn ervaring van de kerk.” 20 tot 30 procent vindt de kerk saai en het geloof niet relevant voor carrière of andere belangen. Anderen wijzen erop dat de Bijbel niet duidelijk of niet vaak genoeg wordt uitgelegd in hun kerk.
3. ‘Kerken vijandig in houding ten opzichte van de wetenschap’
Een van de redenen waarom jongvolwassen zich niet verbonden voelen met kerk en geloof is de spanning die ze voelen tussen het christendom en de wetenschap. “Christenen zijn te overtuigd dat ze alle antwoorden hebben”, zegt 35 procent. “Het christendom is tegen wetenschap”, zegt 25 procent.
4. ‘Kerk is bekrompen en veroordelend als het gaat om seks’
Volgens Barna worstelen jongeren met een geseksualiseerde wereld. Bovendien trouwen veel jongeren pas als ze achter in de twintig zijn. Ongeveer eenzesde van de jongeren vindt dat de kerk zich veroordelend opstelt als er fouten zijn gemaakt op het gebied van seksualiteit.
5. ‘Te exclusief’
Sommigen vinden de kerk een club voor insiders en 29 procent van de jongeren vindt dat kerken bang zijn om de confrontatie met andere godsdiensten aan te gaan.
6. ‘Geen plaats voor twijfelaars’
De kerk biedt geen podium om grote levensvragen of intellectuele geloofstwijfels te uiten, vinden de jongeren.
In Nederland presenteerde de Gereformeerde Hogeschool Zwolle het kwantitatieve onderzoek Jong, [goed] gelovig & kerk. De rol van het kerkelijk leven in de belevingswereld van jongeren. Aan het onderzoek van de GH deden 118 kerkelijke gemeenten en 439 jongeren tussen de 14 en de 30 jaar mee, voornamelijk afkomstig uit de traditionele kerken.
Zomaar weg
47 procent van de jongeren geeft aan dat ze overtuigd lid van een kerk zijn en actief meedoen aan de activiteiten. 17 procent zegt lid te zijn, maar niet overtuigd. 30 procent is lid, maar doet (bijna) nergens aan mee en 6 procent geeft aan geen lid meer van een kerk te zijn (dat zijn 26 personen).
De groep die actief meedoet, motiveert die keuze vooral in relationele termen: het is hier fijn, goede sfeer, enzovoorts. Dat houdt in dat deze groep ook zómaar weg kan zijn wanneer de kerk niet meer als fijn ervaren wordt, aldus de onderzoekers
De 17 procent die lid is, maar niet overtuigd, motiveert deze keus vooral door inhoudelijke termen. Ze hebben bijvoorbeeld vragen bij het waarheidsgehalte van de Bijbel en geven aan te twijfelen of het geloof wel klopt.
Het onderzoek van de GH is te bestellen via www.gh.nl
Meer informatie over het Barna onderzoek: www.barna.org/topics/teens-nextgen
Uit idea(z)
Dit artikel werd geschreven voor idea 4 van 2011. idea is opgevolgd door ideaz, het praktijkblad over missionair kerk-zijn in wijk en wereld.
