De Bijbel en onkerkelijken

Volgens Henk Boerman, namens de IZB missionair werker in Zoetermeer, is de Bijbel voor veel mensen ontoegankelijk Samen met anderen leidt hij Perron 61, een evangelisatiepost in een woonwijk. “Onze doelgroep heeft er moeite mee. De leefwereld, het taalgebruik en voor veel mensen is het zoeken in de Bijbel lastig. Daarnaast merk ik dat onze doelgroep niet echt leest. Dat is een serieus probleem. Als mensen weinig lezen is het heel moeilijk om hen te interesseren voor de Bijbel. Verder valt me op dat mensen moeite hebben met het idee dat een boek gezaghebbend over je leven is. Volgens mij komt dat omdat mensen vooroordelen hebben of herinneringen aan weerbarstige verhalen. ‘Als er zulke dingen in de Bijbel staan, dan kan het waardevol zijn, maar geen gezag hebben’, zeggen ze.”

Bijbel is geen doel op zich

De cursus ‘De Bijbel in grote lijn’ die bij het vaste aanbod van Perron 61 hoort, heeft Boerman al jaren niet meer gedraaid. “We treden eigenlijk ook niet naar buiten met de Bijbel als onderwerp op zich. Via onze samenkomsten (Perronmeetings), groeigroepen en bijvoorbeeld de Alpha-cursus nodigen we mensen uit om geloven te overdenken en beleven. Daarin speelt de Bijbel dan een belangrijke rol. Het Boek is geen doel op zichzelf maar de manier waarop God zich aan ons bekend maakt en waarop Hij ons leven wil leiden.”

Problemen

Bij de Alpha-cursus komt de Bijbel wel al meteen de eerste avond aan bod. Directeur Jan Bakker: “Weliswaar meer figuurlijk dan letterlijk, want de cursisten lezen niet zelf uit de Bijbel, maar luisteren en kijken naar teksten die in de inleiding zijn opgenomen. Zelfs op de introductieavond van een Alpha-cursus komen al schriftgedeelten ter sprake bijvoorbeeld door stil te staan bij teksten waarin Jezus zegt: ‘Ik ben het Brood des levens, en Ik ben de weg, de waarheid en het leven.’ Met onze toevoeging: Dat is toch nogal wat als je dat van jezelf zegt, zitten we dan direct in het hart van de zaak: Jezus. Dat zijn best pittige instapmomenten, maar het maakt ook direct duidelijk waar deze cursus over gaat. Natuurlijk heb je dan al wel mensen voor je die interesse hebben getoond om deze cursus te volgen”

Tijdens de Alpha-cursussen wordt de Bijbel veelvuldig geciteerd. De teksten zijn ook allemaal terug te vinden in het Alpha-werkboek. Eén hoofdstuk is getiteld: De Bijbel lezen: waarom en hoe? Daarin wordt over de Bijbel gesproken als Gods openbaring en krijgen de cursisten uitgelegd over hoe we God kunnen horen spreken door de Bijbel heen.

‘Problemen’ hoort Jan Bakker ook: ‘Als ik ga lezen, waar begin ik dan?’’ Ik snap er niks van, zo’n onbekende wereld.’ “Vaak vinden cursisten het bijzonder om te ontdekken dat er van alles in staat wat heel relevant is voor hun leven hier en nu. Sommigen duiken erin omdat ze beseffen dat het een goudmijn is. Wel vinden ze het moeilijk om dat zelf en alleen te doen. Het is daarom heel goed als ze op een vervolgcursus meer leren over de inhoud en het gebruik van de Bijbel. Na de Alpha-cursus is er de gelegenheid om als groep verder te gaan met: ‘Een leven dat zin heeft’ over de Fillipenzenbrief. In de toekomst hopen we ook The One Year Bible van Nicky Gumbel onder de aandacht te brengen.

Hospices en gevangenissen

Voor de Bijbelvereniging, voorheen de Nederlandse Gideons, is het core business om te zorgen dat de Bijbel altijd binnen handbereik van mensen is – ‘vanuit het vaste vertrouwen dat het Levende Woord van God harten van mensen raakt en verandert’. De vereniging zorgt ervoor dat er op allerlei overnachtingsplekken een Bijbel ligt, zoals op een hotelkamer, in een vakantiehuis, in een ziekenhuiskamer, in hospices, gevangenissen en schepen. Henk Kamminga, vertegenwoordiger: “Deze overnachtingsplekken worden door veel verschillende mensen gebruikt, zij krijgen zo de mogelijkheid om de aanwezige Bijbel te pakken en te gaan lezen.”

De Bijbelvereniging werkt met verschillende uitgaven en vertalingen en het boekje Kostbare Tijd met teksten die bemoedigen in moeilijke tijden. Locaties kunnen de Bijbels gratis ontvangen onder de voorwaarde dat ze ze op de kamers neerleggen of gebruiken in persoonlijk contact met patiënten. Volgens Kamminga is het gelijkvormigheidsdenken soms een barrière in het werk. “Het wordt te ver doorgevoerd, met als gevolg dat de Bijbel onthouden wordt aan hen die er wel belangstelling voor heeft. Verder ziet hij onder christenen soms het denken dat een niet-christen niet geïnteresseerd is in het Woord. Dat is onjuist volgens hem. “Ik ken veel moslims die graag een Bijbel willen lezen.”

Relevant

Essentieel bij het lezen en bespreken van de Bijbel met buitenkerkelijken is volgens Boerman om altijd de koppeling met ons eigen leven te maken. “Ik kom heel weinig mensen tegen die een feilloze exegese willen van een oud verhaal uit de Bijbel. Het moet relevant zijn. Wat heeft dat met mijn leven te maken?”

In samenkomsten maakt hij regelmatig gebruik van een videofragment van een schriftgedeelte. “Inmiddels is er heel wat filmmateriaal beschikbaar. Dat ervaar ik als een enorme meerwaarde. Voor mensen die geen bekendheid hebben met de Bijbelse leefwereld komt het dan veel dichterbij. Ook bieden sommige bijbelgedeeltes de mogelijkheid om met verschillende personen of stemmen te lezen. In de persoonlijke begeleiding van mensen maak ik ook gebruik van een selectie van teksten uit de Bijbel. Ik merk dat het voor mensen die geen bekendheid hebben met de Bijbel moeilijk is om zelf te lezen. Wanneer ik dat weet dan maak ik een selectie van gedeeltes of teksten die ze kunnen lezen. Ik hoor dan later dat ze daar veel aan hebben.”

Voor het grijpen

Henk Kamminga is positief over de resultaten van zijn inspanningen: “Elk mens is zoekende. Het zien liggen van een Bijbel roept altijd een reactie op. Zowel positief als negatief. Mensen die op reis zijn, weg van huis, alleen op een onbekende plek staan vaak open om toch even die Bijbel te pakken. Regelmatig ontvangen wij reacties van mensen die op hun hotelkamer of tijdens hun opname in het ziekenhuis, geraakt zijn door de Bijbel. Soms is het een hernieuwde kennismaking. Het Boek dat ze in hun jeugd wel eens hadden gezien en nu weer zien liggen. Of waarover ze wel eens gehoord hadden, maar waarvoor ze nooit de tijd namen: nu ligt hij zomaar voor het grijpen!”