Gezinstijd

Wat is gezinstijd?

Gezinstijd is een terugkerend moment waarin je met je gezin rond een thema of onderwerp bezig bent. Je probeert flexibel in te haken op het dagelijkse leven en dat te koppelen aan wie God is. Zo leg je een werkbare geestelijke basis van waaruit je met elkaar kunt groeien en bidden. Het kan beginnen als de kinderen nog jong zijn met het voorlezen uit een kinderbijbel en het zingen van een aantal liedjes. Later kun je het uitbreiden. Als je begint als de kinderen klein zijn, zijn ze er hopelijk in de tienertijd nog open voor.

Waarom gezinstijd?

Ouders hebben als eerste de verantwoordelijkheid hun kinderen naar ‘ Jezus te leiden’. Het is niet de bedoeling om alles van de kerk in het gezin nog eens over te doen, maar om het hart van het evangelie dicht bij de kinderen te brengen. Er doen zich in en rondom het gezin veel praktische situaties voor, die vanuit de Bijbel besproken, geoefend en beleefd kunnen worden. Ook normen en waarden die je aan je kinderen wilt overdragen kun je bespreken en onderbouwen vanuit de Bijbel. Daarmee kader je je normen en waarden in; je legt een basis voor correctie, opvoeding en toepassing. Verder bouw je een sfeer op waarbinnen kinderen de mogelijkheid hebben om hun vragen te stellen.

Wat heb je nodig?

Een gezellige sfeer, tijd en ruimte. Een geschikt moment kan bijvoorbeeld zijn zondag- of zaterdagavond direct na het eten. Het is belangrijk na te denken wat bij jouw kinderen past. Sommige kinderen vinden het heel leuk om iets uit te spelen, anderen om te zingen en muziek te maken en weer anderen om te knutselen. Iets lekkers aan het eind maakt het helemaal af.

Verder zijn nodig:

Een actief luisterend oor
Welke dingen spelen er? Waar vragen ze naar of waar merk je dat ze moeilijkheden ervaren? Kies daar je onderwerp of thema bij uit, maar ga ook tijdens gezinstijd in op de vragen van je kinderen.

Een goede voorbereiding
Weet wat je over wil brengen en op welke manier. Een verhaal? Welk verhaal? Uit een boekje of een bijbelverhaal? Ga je vertellen of lees je voor? Is er een liedje bij te vinden? Soms is het leuk iets uit te spelen of iets te laten zien. Voor de oudsten is het leuk om er een kerntekst bij te schrijven in een schrift of plakboek. Ook houden kinderen vaak van puzzels. Een ander idee is om een vervolgverhaal te lezen, iedere week een stuk verder uit bijvoorbeeld een boek van Patricia St. John of van Else Vlug. Dat geeft ook veel aanknopingspunten om door te praten.

Zingen

Een waardevol element in gezinstijd kan zingen zijn. De mate waarin ouders zingen met hun kinderen hangt vaak af van de muzikaliteit van de ouders. Toch kunnen de meeste mensen zingen. Het is heel waardevolle vorm van beleving in het gezin. Kleine kinderen genieten er al van en kunnen door, voor en met ze te zingen iets van het geloof beleven.

Feestvieren

Het vieren van bijzondere momenten is ook een vorm van gezinstijd. Bijvoorbeeld als je kind voor het eerst naar school gaat, als het twaalf jaar wordt, doopdagen, trouwdag, rapporten, overgaan, iets moeilijks dat gelukt is, begin van een vakantie, zaterdag, begin van een weekend, pa heeft een nieuwe baan, enzovoort. Het vieren van speciale gebeurtenissen op een bepaalde manier roept emoties op.

Kinderen hechten aan bepaalde gewoonten bij het vieren, net zo goed als dat je slingers bij verjaardagen niet achterwege kunt laten.
Bijzonder is dat je door een viering dingen kunt overdragen die je zonder de vorm minder gemakkelijk ter sprake kunt brengen. Door de vormen draag je inhoudelijke zaken over. Kerst vieren kun je bijvoorbeeld doen door iedereen iets te laten bijdragen tijdens of na een van de maaltijden. Op een papieren ster staan de verschillende namen en bijdragen afgewisseld met steeds een lied. Ieder schrijft van te voren iets op wat hij of zij gaat doen (gedichtje, verhaal, iets laten zien, een vraag stellen, enzovoort) Als het dan zover is werk je als het ware het programma af.

Tips voor feestvieren thuis:

• Betrek kinderen bij de voorbereiding (dingen maken, versieren, bakken, koken)
• Gebruik eventueel een speciaal servies
• Laat ieder mooie kleren aantrekken
• Draai mooie muziekVier het feest met familie en vrienden, in de kerk en op school maar houdt altijd een moment apart voor het gezin
• Laat normale werkzaamheden achterwege (check ook niet even tussendoor je mail)
• Doe iets bijzonders; kies bijvoorbeeld een mooi voorleesverhaal
• Geef een plaatsje aan het gebed en zingen
• Wees door de week soberder zodat het feest ook echt een feest is

Weerstanden rond gezinstijd

Irritaties aan elkaar en kleine ruzies liggen op de loer bij het houden van gezinstijd waardoor de sfeer verknoeid wordt. Praat erover en begin met gebed.

Leeftijdsverschil
Houd bij het nadenken over gezinstijd rekening met de leeftijd van de kinderen. De praktijk leert dat je kinderen niet altijd allemaal hetzelfde kunt laten doen. Wat goed werkt is om in ieder geval te zorgen dat het voor de oudsten aantrekkelijk is. Een van de ouders kan dan na het gezamenlijk begin met de jongsten aan het werk met wat wel haalbaar is.

Tijdstip
Door de week is het vaak druk. Zaterdag- of zondagavond na een gezellige maaltijd kan een goede tijd zijn. Het opblijven ervaren de kinderen als een extraatje en het is een fijn begin van de zondag of de week.

Interesse
Soms slaat een idee helemaal niet aan en moet je het aanpassen, inkorten of stoppen. Stel je flexibel op; waar liggen de vragen (gevraagd of ongevraagd) van de kinderen precies?
Het kan ook zijn dat je vooral wilt aansluiten bij iets wat jij nodig vindt dat ze leren; pas dan op dat het niet een verkapt opvoedkundig uurtje wordt. Haal ook niet allerlei voorbeelden uit de afgelopen tijd aan. Dat kan heel bedreigend zijn.
Wil niet te veel. Kleine kinderen hebben een kleine spanningsboog. Een kort bijbelverhaal, een liedje en eventueel een tekening is al meer dan genoeg.

Grote kinderen
Met grotere kinderen met gezinstijd starten kan soms op weerstanden stuiten. Leg rustig uit wat je van plan bent. Bedenk iets wat ze leuk vinden. Een spannend voorleesverhaal bijvoorbeeld. Of zoek naar aanleiding van een discussie die gevoerd is een bijbelgedeelte of gedachte op, lees dat voor en praat erover door. Hierbij geldt dat je alleen kunt zaaien als de akker bewerkt is. Eventuele initiatieven moeten vruchtbare grond vinden of beter gezegd, ze kunnen ontstaan omdat het in de ‘gezinslucht’ hangt. Als ouders kun je de akker voorbereiden door open te zijn, tijd te nemen om te praten en flexibel te zijn.

Maak het geheel niet te geforceerd. Het gaat in principe niet om het moment dat je met je gezin rond de tafel zit en een onderwerp bij de kop pakt, maar veel meer om momenten dat het mogelijk is om met je kinderen in gesprek te zijn. Er zijn gezinnen die al wandelend in het bos de meeste dingen bespreken.

Onzekerheid
De drempel voor ouders kan soms ook hoog zijn: durf ik dat wel? Een moeder vertelde dat ze aarzelend een start had gemaakt door aan standaard tafelgebed enkele eigen geformuleerde zinnen toe te voegen. Ze vertelde veel te beleven in haar persoonlijke gebedsleven, maar niet te weten hoe ze dat kon overdragen. Dit bleek de doorbraak; de kinderen reageerden direct. Vanaf dat moment werd de sfeer ook open voor andere zaken.

Ten slotte, als ouders kunnen we niet bepalen wat de gezinstijd uitwerkt. Het is net als zaad wat we uitstrooien, het komt op, maar we weten niet hoe (Marcus 4 vers 26,27). Als je de wens hebt dat je kinderen er iets uit oppikken, maar beseft dat je het niet zelf in de hand hebt, maak er dan een gebedszaak van.

Dit onderwerp is verder uitgewerkt door Site v.d. Gugten in het boek:
Met kinderen onderweg – onder redactie van Marja Bos en Henk van Dam, Boekencentrum, 2001, ISBN 90 239 0682 9
Over feestvieren in het gezin kun je meer lezen in het boek: Van feest naar feest – Site van der Gugten e.a., Boekencentrum, 2003, ISBN 90 239 1523 2