Onderzoek ‘Jeugdwerk, vak in ontwikkeling’

Toch blijkt dat bijna de helft van de jeugdwerkers (45,2%) maar één of twee jaar in het vak werkzaam is. Is het mogelijk dat zij langer aan de slag blijven?

In opdracht van de werkgroep Jeugd van de Evangelische Alliantie gingen CHE-studenten Lisanne van Burg-van Lenten, Johannes Floor en Floris Weijs (opleiding Godsdienst Pastoraal werk, specialisatie Jeugdwerk) voor hun afstuderen op onderzoek uit. Met als doel om het professionele jeugdwerk, zowel werkgevers, opleidingen als de werkers zelf, in Nederland te adviseren. Ook kerkelijke gemeenten die een kinder- of jongerenwerker willen aannemen of reeds in dienst hebben kunnen van de resultaten van dit onderzoek profiteren.

Onderzoeksvraag

De onderzoeksvraag was: ‘Wat zijn ontmoedigende en motiverende factoren in de afweging om blijvend werkzaam te zijn als professional in het christelijk jeugdwerk?’ Er is onderzoek gedaan door middel van diepte-interviews met 27 jeugdwerkers, zowel juniors, seniors als ex-jeugdwerkers. Daarnaast is er online een enquête gehouden waarop 115 jeugdwerkers reageerden.

Drive

Werken met jongeren is voor jeugdwerkers belangrijk om gemotiveerd te blijven voor hun werk. Bijna alle jeugdwerkers (85%) hebben een drive of passie om jongeren bij God te brengen. Dit is dan ook meteen de belangrijkste motiverende factor in hun werk. Contact met jongeren is voor 91,3% van de jeugdwerkers motiverend! Opvallend is dat niet alle jeugdwerkers regelmatig contact hebben met jongeren, 54% heeft regelmatig contact met jongeren in zijn baan, maar 45% soms of helemaal niet! Voor kerkelijke gemeenten die jeugdwerkers in dienst nemen is het daarom erg belangrijk dat ze jeugdwerkers (in overleg) één of meerdere activiteiten direct met jongeren laten doen. Zo houden de jeugdwerkers plezier in hun werk en zien ze resultaat van wat ze doen. Een geïnterviewde jeugdwerker zei: “De contacten met jongeren en vrijwilligers, daar drijf ik op…” Enthousiaste vrijwilligers zijn voor jeugdwerkers ook erg belangrijk, Vrijwel alle jeugdwerkers (99%) zeggen dat ze hierdoor gemotiveerd worden in hun werk. Voor kerkelijke gemeenten is het dus belangrijk om niet alleen te investeren in jeugdwerkbeleid, maar ook zeker in de vrijwilligers die rondom de jeugdwerker staan.

Kerkelijke molen

Het werken in de kerk is voor jeugdwerkers niet altijd even makkelijk. Het zijn vooral de trage processen en de kerkelijke molen die langzaam draait wat 71,3% van de jeugdwerkers ontmoedigt. Uit de gesprekken blijkt dat een groot deel van de jeugdwerkers pionier is. Ze houden van aanpakken en het opstarten van nieuwe projecten. Doordat veel dingen in de kerk langzaam veranderen, voelen jeugdwerkers zich ontmoedigd in hun baan. Het is daarom belangrijk dat kerken voordat zij een jeugdwerker aanstellen nadenken over wat zij de werker als doelen meegeven. Wat willen wij deze jeugdwerker bieden? Wat heeft hij ons te bieden? Wanneer een kerkelijke gemeente niet openstaat voor veranderingen op het gebied van jeugdwerk, kan deze zich afvragen of het wel verstandig is een jeugdwerker aan te nemen.

Grenzeloos

Veel jeugdwerkers zijn ontevreden over hun taakomschrijving. Van de jeugdwerkers vindt 24% zijn taakomschrijving grenzeloos, 10% vindt dat er te hoge verwachtingen waren en 16% heeft een vage en onduidelijke taakomschrijving. Opvallend is wel dat de vrijheid die deze ‘vage taakomschrijving’ met zich meebrengt juist erg gewaardeerd wordt door jeugdwerkers. Van de jeugdwerkers mag 87% meestal of altijd zelf bepalen wat hij of zij doet. Dit lijkt tegenstrijdig en wat moet je hiermee als kerk? Zorg voor een goede taakomschrijving waarin duidelijke taken staan, maar waarin ook vrijheid wordt geboden om te kunnen experimenteren en pionieren. Probeer hier samen met de jeugdwerker uit te komen en een compromis te sluiten, waar beide partijen zich in kunnen vinden. Goede communicatie vooraf is van cruciaal belang.

Mensenmens

De algemene indruk is dat jeugdwerkers gezellige, enthousiaste en mensgerichte mensen zijn. Daarom lijkt het logisch dat een ontmoedigende factor voor veel jeugdwerkers ‘eenzaamheid’ is. Veel jeugdwerkers werken alleen (48,7%) of thuis (55,4%). Samenwerken met collega’s is motiverend voor 79% van de jeugdwerkers, alleen werken vindt ongeveer 50% ontmoedigend. Het zou een idee kunnen zijn wanneer kerkelijke jeugdwerkers die bij elkaar in de regio werken een gezamenlijke werkplek hebben. Ze hebben dan iemand om mee te brainstormen en advies te vragen. Een andere optie is om bijvoorbeeld maandelijks intervisie te hebben met andere jeugdwerkers. Dat vermindert het gevoel van eenzaamheid en het ‘er alleen voor staan’. De kerk als werkgever dient te zorgen voor begeleiding op persoonlijk en professioneel vlak. Beginnende jeugdwerkers kunnen niet zonder een professionele coach. Intervisie met collega’s is erg belangrijk voor jeugdwerkers, een ontmoetingsplek als het netwerk INNOV8 van de EA (nu MissieNederland) fungeert deels al zo. Voor 72% van de jeugdwerkers is dit motiverend in hun afweging om te blijven werken in het vak.

Groeien

Sommige jeugdwerkers geven aan dat jeugdwerk voor hen een echte ‘korte termijnbaan’ is. ‘Dat doe je voor een jaartje of twee, daarna groei je door of ga je iets anders doen’. Het is goed om als kerk over deze vragen na te denken: Wat willen we als gemeente met de jeugdwerker? Willen we iemand die in twee jaar het jeugdwerk op poten zet en daarna vertrekt? Of willen we iemand die op langere termijn in de gemeente blijft en veel energie steekt in het relationele jeugdwerk?

Meer groeimogelijkheden kunnen ervoor zorgen dat jeugdwerkers hun kwaliteiten specifieker en daardoor effectiever in kunnen zetten. Hierdoor ontstaat meer motivatie en goodwill voor het vak. Dit kan er weer voor zorgen dat er minder doorstroming is binnen het jeugdwerkvak. Het kan maken dat jeugdwerkers de uitdaging aangaan om een carrière op te bouwen in het jeugdwerk in plaats van dit ergens anders te doen.

Ontmoedigende factoren

• Taakomschrijving onduidelijk
• Eenzaamheid
• Werken met vrijwilligers
• Trage processen
• Timemanagement

Redenen om voor langere tijd in functie te blijven

• Drive om jongeren bij God te brengen
• Contact met jongeren
• Waardering in je werk
• Begeleiding

Aanbevelingen voor werkgevers

Taakomschrijving
Zorg voor een duidelijke taakomschrijving, waarin de taken van de jeugdwerker vast liggen: haalbaar en functioneel.

Begeleiding
De jeugdwerker is een professional, die ook professioneel geregelde begeleiding dient te ontvangen. Zeker in de eerste jaren van zijn taak.

Trage processen
Denk als kerk vooraf na: willen wij wel veranderen? Neem de jeugdwerker serieus, handel zijn ideeën snel af. Vertrouw hem zijn werk toe en zorg dat de trage besluitvorming hem niet ontmoedigt.

Meer professie in de jeugdwerksector
Het is belangrijk om te werken aan het creëren van meer voltijdbanen en groeimogelijkheden binnen de jeugdwerksector.

Door Lisanne van Burg–van Lenten, Johannes Floor, Floris Weijs

Uit idea(z)

Dit artikel werd geschreven voor idea 5 van 2010. idea is opgevolgd door ideaz, het praktijkblad over missionair kerk-zijn in wijk en wereld.