Hoe ver mogen we gaan het in geven van pastorale adviezen? Waar liggen onze grenzen als geestelijk leiders, voorgangers, oudsten en pastoraal werkenden?
Het is een gegeven dat mensen advies vragen aan hun geestelijke leiders. Men vertrouwt de geestelijk leider met betrekking tot het juiste ethische inzicht en gedrag. Maar zijn er ook situaties waarin de leider er verstandig aan zou doen zich te onthouden van een gericht advies?
We hebben de vreemde neiging om mensen, die op een bepaald terrein van het leven deskundig zijn of iets presteren, onbevangen autoriteit over het gehele leven toe te schrijven. In de reclame zien we dat een succesvolle voetballer ook de autoriteit is om een bepaald merk deodorant aan te bevelen. Een tv- presentatrice weet u precies te vertellen welk merk chips het beste is.
Autoriteit
Mensen worden op het verkeerde been gezet en kunnen schade leiden, doordat sommigen zich als raadgever of deskundige profileren op terreinen waarvoor zij niet de gave, kennis of training hebben. Dit is ons zeker niet onbekend binnen de evangelische wereld. Als een evangelist een gezegende genezingsbediening heeft, wordt hem tevens het gezag op een ander terrein toegekend. Een voorganger van een grote gemeente wordt vaak gezien als de autoriteit op het gebied van raad geven in problemen op alle levensterreinen.
Verscheidenheid van gaven
De Bijbel laat zien dat er een verscheidenheid van gaven geschonken wordt aan geestelijk werkenden, passend bij hun bepaalde bediening (1 Korintiërs 12 vers 7-11). Iemand met een genezingsbediening hoeft nog geen begaafde raadgever te zijn op het gebied van pastoraat.
In 1 Samuël 13 vers 8-14 lezen we over koning Saul, die zelfs streng bestraft werd, omdat hij zich een terrein toe-eigende, waarover hij geen gezag had gekregen. We brengen mensen in verwarring als we ons als raadgever profileren op terreinen waar we niet de gave en/of de training voor hebben.
Alwetend
Toegegeven, de Bijbel is ons richtsnoer voor leer en leven. Het valt zeker binnen het taakgebied van de geestelijk leider om de geestelijke waarden van het gehele leven te onderwijzen. Deze geestelijke waarden vinden we in Gods Woord. Door zijn gaven en training is hij of zij een geautoriseerd raadgever op het terrein van de geestelijke waarden van het leven. Dit maakt hem echter niet automatische rechtmatig adviseur met betrekking tot de praktische uitvoering ervan. Als dienaar van de alwetende God pretenderen wij niet dat wij automatisch alwetend zijn!
Drie terreinen
Er zijn drie belangrijke terreinen van het leven waarop de geestelijk leider er verstandig aan doet om nederig toe te geven dat hij op dit gebied niet gekwalificeerd is om gedetailleerd praktisch advies te geven, namelijk financiën, medische wetenschap en seksualiteit.
1.Financiën
Wees voorzichtig met het geven van adviezen op het gebied van financiën
Het valt onder de verantwoordelijkheid van een geestelijk leider om de gemeente te onderwijzen over bijvoorbeeld het geven van tienden en verstandig budgetteren. De Bijbel geeft ons die opdracht en ruimte. Maar wee de voorganger die de grens overschrijdt door gericht te adviseren in welke fondsen of projecten belegd moet worden. Als de markt in problemen komt, lijden niet alleen de gedupeerden schade, maar lijdt ook Gods Koninkrijk schade door het advies en gedrag van de geestelijk leider.
Het onbetrouwbare advies van een geestelijk leider als vertegenwoordiger van Gods Koninkrijk is een tegenstelling bij uitstek! Verdacht is tevens de leider die zich de vrijheid aanmeet en meent te kunnen beschikken over de portemonnee van gemeenteleden, al dan niet de zegen van God in het vooruitzicht stellend. En hoe denken wij over het in naam van God gemeenteleden adviseren over de koop en verkoop van een huis? Niets menselijks is ons vreemd.
Het is ook onverstandig van de leider om een zakelijk partnerschap aan te gaan met een gemeentelid. Het is een vermenging van belangen. Als de zaken slecht gaan, kan het niet anders dan dat dit de relaties in de gemeente negatief beïnvloedt. Om dezelfde reden is het ongepast om persoonlijk geld te lenen van individuele gemeenteleden, met of zonder rente! Breng uzelf en Gods Koninkrijk niet in problemen en zoek daarvoor de geëigende kanalen op.
Samengevat: de leider is verantwoordelijk om Bijbelse principes te onderwijzen ten aanzien van het omgaan met financiën, zonder daarbij de grenzen te overschrijden van gericht advies en persoonlijke zakelijke verwikkelingen of leningen van individuele gemeenteleden.
2. Medische wetenschap
Ook op het gebied van de medische wetenschap geldt dat de geestelijk leider Bijbelse waarden hoort te onderwijzen. Gericht adviseren over het gebruik van bepaalde medicijnen of het laten verrichten van een medische behandeling behoort echter tot het overschrijden van de pastorale grenzen.
Hoe gaan we om met het echtpaar dat ons advies vraagt over geboorteregeling of vruchtbaarheidsbehandelingen? Wat doen we als het gemeentelid advies vraagt over zijn medicijngebruik, nadat er voor hem gebeden is voor genezing? Geven we hem het advies om naar zijn dokter te gaan om zich te laten onderzoeken? Zijn we dan ook bereid om het advies van de dokter op te volgen, zonder dat wij hem het gevoel geven dat hij daarmee zijn genezing op het spel zou zetten door ongeloof? Of laten we dat na? En als we dat nalaten kunnen we dan ook leven met de schuld, wetende dat de gemeente ethisch verantwoordelijk is voor de dood van het gemeentelid dat op (in)direct advies van de voorganger in geloof zijn insuline liet staan?
3. Seksualiteit
Ook het terrein van de seksualiteit heeft een geestelijke leider waardevolle zaken te zeggen vanuit het Gods Woord. Omdat onze tijd met zich meebrengt dat er open en inhoudelijk wordt gesproken over seksuele relaties wordt de geestelijk leider uitgedaagd om daar zo open en eerlijk mogelijk over te spreken. Maar kennen wij onze grenzen in het geven van gericht advies in huwelijksrelaties? Gedetailleerd advies is ook hier grensoverschrijdend en moet voorbehouden blijven aan deskundigen op dit terrein.
De geestelijk leider mist de professionele training om een echtpaar binnen de intimiteit van hun seksuele relatie te kunnen adviseren. Schrijnend zijn de situaties waarin gemeenteleden hun eigen zeggenschap wordt ontnomen door oneigenlijk advies van de geestelijk leider en uiteindelijk klem komen te zitten in gewetensnood. Helaas laat de wrange praktijk zien dat ook de leider zelf in een gevarenzone belandt en grensoverschrijdend seksueel gedrag kan vertonen.
Zelfs als de leider meent dat hij zich toch op dit gebied kan begeven, is het niet ongewoon dat naderhand het gemeentelid moeilijk haar houding ten opzichte van de pastor kan hervinden vanwege de intieme details die zijn gedeeld.
Ziet de leider het als een bewijs van vertrouwen en voelt hij zich gestreeld dat het gemeentelid in heel intieme dingen zijn advies vraagt? De verleiding is dan groot om op deze vertrouwelijkheid te reageren door eigen ervaringen op dit gebied te delen. Ik moet de voorgangersvrouw nog tegenkomen, die zich veilig voelt bij deze ‘ongewenste toeschouwer’ in haar slaapkamer! Juist door dit gedrag laat de geestelijk leider zien dat hij hierin nog onvolwassen is op het gebied van geestelijk leiderschap.
Deskundigen
In onze postmoderne maatschappij zijn alle levensterreinen open en bespreekbaar. De uitdaging voor de gemeente van Jezus Christus is om relevant te zijn te midden van onze samenleving. Inhakend op de behoeften van onze medemens is het onze opdracht om hen kennis te laten maken met de geestelijke waarden achter het leven. Dit kan zich ontwikkelen tot een geweldige bediening met een grote geestelijke impact, waarin een bloeiende gemeente waardevolle hulp kan bieden op alle terreinen van het leven door gespecialiseerde en geautoriseerde deskundigen. Gezegend zij de geestelijk leider, die zijn grenzen (er)kent en ze weet te bewaken.