Hoera, wij verschillen in onze kerk!

Hoe komt het dat we zo’n moeite hebben met verschillen? Dat kan allereerst een zakelijke reden hebben. Gods koninkrijk gaat ons echt aan het hart en we hebben het idee dat de kern van het evangelie op het spel staat. Of we zien kansen voor onze gemeente, die we zullen missen als we niet snel handelen.

Het is ook mogelijk dat we persoonlijke moeite hebben met verschillen. Uiteindelijk zijn we allemaal bezorgde zielen zijn, die houden van houvast. We zijn geneigd om onze zekerheid te zoeken in dingen die we kennen en als we een ander geluid horen, is dat een bedreiging voor ons gevoel van veiligheid. Ook kan onze eigenwaarde afhankelijk zijn van bepaalde voorwaarden. Wie we zijn, hangt dan samen met hoe we over bepaalde onderwerpen denken, wat onze waarden zijn en wat we presteren. Als iemand van ons verschilt, is het de vraag hoe zich dat verhoudt tot onszelf. Geeft ons dat een goed of slecht gevoel? Voelen wij ons dan meer of minder dan die ander? Ook dat geeft onzekerheid wat weer kan leiden tot vecht- of vluchtgedrag.

Open kaart spelen

Het is van groot belang dat we in de kerk met elkaar in gesprek gaan over onze verschillen, het liefst nog voordat er een probleem ontstaat. Ook al is het soms eng, het is beter en eerlijker om open kaart te spelen dan om gedachten en gevoelens te koesteren en anderen, soms onbewust, erop af te rekenen. Je kop in het zand steken houd je niet heel lang vol en vroeg of laat loop je toch tegen de verschillen aan.

Voorwaarden

Een gesprek over verschillen moet aan de volgende voorwaarden voldoen:

• Wees je bewust van ieders waarde in Christus. Hij heeft jou en de ander onvoorwaardelijk lief.
• Erken en respecteer elkaar als leden van dezelfde gemeenteGa uit van ieders integriteit en geef elkaar de ruimte om verschillen toe te lichten.
• Ga uit van een dialoog. Wees uit op het begrijpen van iemands standpunt in plaats van op het overtuigen van elkaar.
• Deel jouw kijk op de zaak, stel vragen en luister naar de ander.
• Wees uit op overeenstemming, maar als je er niet uit komt, leg een verschil van inzicht dan uiteindelijk neer bij de leiding van de gemeente.

Eenheid

Waarover is wel eenheid nodig? Het is belangrijk om dat te benoemen zodat je als gemeente een duidelijke en werkbare basis hebt. Zelfs als je besluit een open kerk te zijn, waar veel meningen naast elkaar mogen bestaan, is het belangrijk om dat expliciet te maken. We noemen een aantal onderwerpen:

• Wees het eens waarover je het samen eens wil zijn.
  Denk bijvoorbeeld aan geloofsuitgangspunten van de gemeente, afspraken rond verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de leiding en beheer en financiën. Hoe gaan we om met bepaalde moreelethische onderwerpen? Zijn er nog andere punten die we belangrijk vinden?
• Wees het eens waarover je het samen oneens mag zijn.
  Benoem onderwerpen die gevoelig liggen en spreek af waar je elkaar ruimte laat voor eigen overwegingen en standpunten. Durf keuzes te maken, neem beslissingen en zet deze uitgangspunten op papier voor mensen die eventueel nieuw de gemeente in komen. Zij kunnen dan zelf bepalen of zij zich hierbij thuis voelen.
• Zoek de passie van de gemeente
  Wat bindt ons samen en waar zijn we met elkaar enthousiast over? Duidelijkheid daarover kan het hout zijn op het vuur om elkaar te blijven zoeken en vast te houden. Denk bijvoorbeeld aan gezamenlijke ervaringen in het verleden, bepaalde waarden, een wijze van werken in het heden of een gedeelde missie en visie met het oog op de toekomst.

Vanuit deze gezamenlijke basis kan dan het feest beginnen. Hoezo feest, is het vervolgens zo gemakkelijk? Nee, zeker niet, maar iets hoeft niet gemakkelijk te zijn om er blij mee te zijn. Het vieren van verschil geeft voldoening en resultaat, nu en op de lange termijn, voor ons persoonlijk en voor de gemeente als geheel.

Verschillen helpen ons om:

• elkaar te laten zien dat we elkaar onvoorwaardelijk accepteren en waarderen in Christus, net zoals de Vader ons liefheeft.
• zorgvuldig en gebalanceerd samen op te trekken. In de praktijk van het gemeentewerk blijken andere mensen soms bijdragen te hebben, waarvan we achteraf de waarde inzien.
• een diversiteit aan mensen te bereiken. Er zijn waarschijnlijk meer mensen zoals deze persoon in onze gemeente. Zij kunnen door hem in ‘hun taal’ benaderd worden. Ons was dat waarschijnlijk niet of moeilijk gelukt.

Om een en ander concreet maken, laat ik aan de hand van drie vragen zien wat de meerwaarde van diversiteit is.

1. Wie ben ik?

Denk aan: Man – vrouw / Jong –oud / Zwart – wit (etniciteit) / Rijk – arm / Volledig gezond – beperkt gezond / Gehuwd - ongehuwd

We kunnen soms moeite hebben met jongeren of misschien wel met ouderen in de kerk. Maar zijn we niet samen geroepen om de mensen van onze tijd te bereiken? Iedere generatie heeft een kracht en unieke kenmerken. Moeten we kiezen voor één generatie? Is de uitdaging niet veel meer hoe we samen de mensen van onze tijd bereiken? Wat voegt ieder dan toe aan het geheel?

> Kijk eens naar de kansen van je gemeente vanuit generatieperspectief.

2. Hoe ben ik?

• Denk aan: Welke gaven en talenten heb ik?
• Wat is mijn persoonlijke voorkeursgedragsstijl?
• Wat is mijn achtergrond en welke passie of welk hartsverlangen heb ik richting toekomst?

Op basis van onderzoek blijkt dat ieder mens een bepaalde voorkeursgedragsstijl heeft. Het Persolog Persoonlijkheidsmodel (ook bekend als DISC) heeft vier hoofdtendenties: Directief, Interactief, onder(Steunend) en Consciëntieus. Ieder mens heeft deze kenmerken in een bepaalde verhouding.

Het anders zijn van iemand hoeft niet per se slecht te zijn. Hiermee kan iemand juist positief bijdragen aan het uiteindelijke resultaat.

> Onderzoek eens hoe het zit met de persoonlijke gedragsvoorkeuren in de raad, teams en werkgroepen in uw gemeente.

3. Hoe denk ik?

Waar bevind ik mij als het bijvoorbeeld gaat om de balans tussen:

• Godgerichtheid en mensgerichtheid
• Geestelijke en institutionele gezondheid
• Leiding door het bestuur en het priesterschap van alle gelovigen
• Traditie en vernieuwing
• Zorg voor het individu en zorg voor de gemeenschap
• Orde en vrijheid
• Rechten en plichten
• Naar binnen en naar buiten gericht zijn

Heeft een gemeente vernieuwing nodig? Ja! Heeft een gemeente traditie nodig? Ja! In het kader van de missie en met het oog op een evenwichtige groei is nu het een en dan het ander nodig. Het getuigt van wijsheid om beide accenten in de gemeente aan te wenden. Dit geldt ook voor de andere zogenaamde ‘polariteiten’.

> Geven we beide kanten aandacht in onze kerk of dreigen we uit balans te raken?

Verder lezen:

• Van Ark, Jodien & Henk de Roest (red.), ‘De weg van de groep – leidinggeven aan groepen in gemeente en parochie’, Meinema, Zoetermeer, 2007
• Oswald, Roy M., Barry Johnson, ‘Managing Polarities in Congregations – Eight Keys for Thriving Faith Communities’, The Alban Institute, 2010