Het vormgeven van jeugdwerk in deze tijd is uitdagend. Jeugdwerkprofessionals in en om de kerk met passie voor God en de volgende generaties zoeken ook in deze tijd nieuwe wegen in het vormgeven van jeugdwerk.Om elkaar en jou te helpen delen deze jeugdwerkprofessionals, verbonden aan het INNOV8-netwerk van MissieNederland, hier hun tips als bron van inspiratie en creativiteit.
Deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op 16 oktober 2020.
Wij mogen kinderen, tieners en jongeren zegenen met een plek waarin ze zich veilig mogen voelen, waarin ze met hun angsten, zorgen en moeiten mogen komen, waarin ze zichzelf mogen zijn en zichzelf mogen ontwikkelen in het licht van Christus. Laten we daarom ook in deze tijd blijven zoeken naar manieren om jeugdwerk vorm te geven.
De tips in dit overzicht delen we in aan de hand van verschillende principes die in een eerder onderzoek als doorslaggevend bleken voor jongeren om zich betrokken te voelen bij kerk en geloof:
Dit overzicht is nog lang niet volledig: heb je nog meer ideeën of inspirerende voorbeelden? Geef ze dan aan ons door!
Het zijn van een warme gemeenschap is één van de zes doorslaggevende principes waardoor jongeren zich betrokken voelen bij kerk en geloof. Dit trekt hen aan. Maar juist in een tijd waarin gezamenlijke ontmoetingen niet kunnen doorgaan, is het lastig om als geloofsgemeenschap verbinding met elkaar te ervaren. Jongeren vinden het erg belangrijk dat een gemeenschap aanvoelt als een familie waar je bijhoort en waar je gezien wordt. In gemeenten waar voor de coronacrisis al warme relaties waren tussen verschillende generaties, zien verschillende jeudgwerkers dat kinderen, tieners en jongeren zich ook in coronatijd betrokken voelen bij de gemeente. Zij zoeken zelfs actief de verbinding. We zetten een aantal tips om deze verbinding te stimuleren op een rijtje:
Maak van je gemeente kleinere geografische groepen van rond de 20-70 personen, waarbij twee of drie leden de groep stimuleren om naar elkaar en dus ook de jongeren om te zien. MissieNederland startte voor de zomer een Beweeg de kerk-traject: kerk van kleine groepen, om kerken te helpen in de eerste stappen om hun kerk vorm te geven in kleine buurtgerichte groepen. Eind november publiceren we naar aanleiding van dit traject een whitepaper waarin al het geleerde uit dit traject wordt samengevat.
Kies voor rituelen die gemeenteleden van verschillende generaties verbinden. Benadruk dat we ondanks de gedwongen afstand toch één kerk zijn.
Realiseer je dat gezinnen met jonge kinderen niet zo makkelijk en lang mee kunnen kijken met een livestream en dat veel jongeren - als ze al kijken - vaak na een paar minuten afhaken. Een jeugdwerker vertelde: “We hebben we aan het begin van de dienst een moment waarin je via beeldbellen kunt zien dat iedereen tegelijk een kaars aansteekt. Dan zwaaien we naar elkaar en wensen we elkaar een gezegende tijd: ofwel kijkend naar de livestream ofwel met hun zelfbedachte programma.”
'Zoek een steen op en schrijf daarop het woord dat jouw gebed voor de kerk samenvat.' Een kerk in Ommen deed deze oproep. Nadat mensen het woord op hun steen hadden opgeschreven, kwam iedereen naar de kerk toe om buiten in de tuin een stapel te maken met deze stenen.
In een andere gemeente kregen alle gemeenteleden een strook papier met het verzoek om daar gebedspunten op te schrijven. Deze konden ze voorafgaand aan de dienst op zondag inleveren. Tijdens de online viering werd er een grote gebedsketting gemaakt met de ingeleverde papierstroken. Ondertussen werden enkele van de gebeden hardop voorgelezen.
“In deze tijd merken we dat ons buddysysteem waarbij we oudere gemeenteleden en jongeren met elkaar verbinden heel waardevol werkt. Zo hebben alle jongeren een oudere waar ze naar om mogen zien en een oudere die voor hen bidt en regelmatig vraagt hoe het gaat.”
“We organiseren in deze tijd juist activiteiten die niet gestructureerd zijn op leeftijd, maar op interesse, zoals het #durtte concept. Zo maakt een groep van verschillende leeftijden foto’s aan de hand van een opdracht, zoals bijvoorbeeld: fotografeer hoop. Hierna delen de groepsleden (eventueel online) hun mooiste foto met de rest van de gemeente.”
Een gemeente vertelde dat ze bezig is om een activiteit te organiseren waarin kinderen in het dorp op zoek gaan naar huizen waar in het voorraam een Bijbelverhaal staat uitgebeeld. Dit zijn huizen van alleenstaande (ouderen).
Leef als gemeente mee met de jeugd en verplaats je in de jonge generaties. Waar lopen jongeren en gezinnen tegenaan in deze tijd? Sta stil bij welke behoeften kinderen, tieners en jongeren van deze opgroeiende generatie hebben. Welke behoefte kan door de coronamaatregelen nu minder goed vervuld worden?
Als je kijkt naar de ontwikkeling van een mens is de puberteit een bijzondere tijd. Een tijd waarin er een verschuiving komt van vooral spiegelen aan ouders naar vooral spiegelen aan leeftijdsgenoten. Daarom des te belangrijker om in deze tijd ook plekken te hebben waarin oudere kinderen, tieners en jongeren leeftijdsgenoten fysiek ontmoeten.
Meerdere jeugdwerkers geven aan dat tieners en jongeren moe zijn van online ontmoetingen en meer behoefte hebben aan fysieke ontmoetingen. Een kerk in Houten legde contacten met de basisschool in de buurt. Daar mogen de tienergroepen - die voorheen in huizen bij elkaar kwamen - elkaar in een veilige, goed geventileerde ruimte alsnog ontmoeten.
Maar wat als je gemeente weinig tieners heeft? Dan is online juist een uitkomst. Verbind hen dan aan een online community van tieners of jongeren. Jongeren vinden elkaar en ook hun rolmodellen online. Dan is het natuurlijk fantastisch als de tieners in jouw kerk, online andere christelijke jongeren ontmoeten. Een plek waar gepassioneerde christelijke rolmodellen hen prikkelen en inspireren om te groeien in geloof en te leven vanuit het voorbeeld van Jezus.
Het ontmoeten van leeftijdsgenoten is een belangrijke behoefte van tieners. "In Zwolle komen wij 's zondags met de tieners en jongeren bij elkaar in de kerk en kijken dan samen naar de kerkdienst van BEAM. Gezellig, inspirerend en groepsbindend," vertelt de plaatselijke jeugdwerker. Een makkelijk te organiseren activiteit en toch verbindend!
Vanuit het netwerk van MissieNederland brachten diverse organisaties tijdens de eerste coronagolf in kaart welke noden er zijn onder kinderen, tieners en jongeren en hoe je als gemeente daar op kan anticiperen. Bekijk het overzicht hier.
Jongeren voelen zich aangetrokken en betrokken bij kerken die hen uitdagende verantwoordelijkheid geven. Zoek dus ook in deze tijd manieren om kinderen, tieners en jongeren leiderschap te ontwikkelen. Vergelijk het met het geven van de autosleutels aan een jongere die net zijn rijbewijs haalt. Uitdagende verantwoordelijkheid om de kerk in deze tijd mede vorm te geven.
“Tijdens de eerste golf realiseerden veel jongeren uit onze gemeente dat zij iets konden betekenen voor de kwetsbaren in onze gemeente. Hun wens om iets te betekenen hoefden we alleen aan te vuren en coachen.”
In een gemeente in Maassluis werden twee kinderen gevraagd om voor een bepaalde periode vlogs te maken voor het kindermoment in de onlinedienst. Daarbij gebruikten ze het materiaal van Bijbel Basics als uitgangspunt. De video's dienden als inleiding voor gezinnen die vervolgens thuis met het materiaal aan de slag gingen.
Een gemeenteleider: "Onze gemeente is bezig met het omvormen van de gemeentestructuur naar kleine geografische groepen. We hebben juist een jongvolwassene gevraagd om ons als kerkenraad te helpen dat te doordenken. Hij heeft een andere kijk en verrijkt ons beeld."
Toen kerken het advies kregen terug te gaan tot 30 bezoekers, koos Evangeliegemeente Ermelo ervoor de kerk open te stellen voor de kinderen. Dit leverde een leuk nieuwsitem op in het NOS Jeugdjournaal.
Omdat Crossroads Rotterdam merkte dat online ontmoeten voor gezinnen met kinderen niet makkelijk was, kozen zij ervoor om - zodra het kon - met de gemeenschap in het park samen te komen. “Op twee kampeerkleden kun je met 20 kleuters en Jezus heel ver komen.”
Een jeugdwerker uit Alexanderpoort merkt op dat veel prioriteit, tijd en energie nu gaat naar de online vieringen. Soms is je prioriteiten veranderen het maken van ruimte en tijd. Zoek partnerschap op met een andere kerk en spreek bijvoorbeeld af dat je om de week verantwoordelijkheid neemt voor een online dienst. Zo draag je samen de lasten van het verzorgen van de diensten en houd je tijd en energie over voor de verbinding tussen generaties en jeugdwerk.
Heb je er geen of weinig ideeën bij hoe je in deze tijd missionair kerk kan zijn? Vraag het jongeren zelf! Uit het onderzoek van IZB, HGJB en GZB 'Missie in het leven van jongeren' blijkt dat jongeren heel goed te zijn in het bedenken en helpen vormgeven van missionaire activiteiten.
"Wij hebben als gemeente ervoor gekozen om onze Nacht Zonder Dak actie gewoon door te laten gaan. De jongeren gingen in kleine groepjes bij iemand thuis in de tuin een kartonnen slaapplek maken en er werd hard gewerkt aan het werven van geld voor straatkinderen." Volgens Tear, de organisatie achter Nacht Zonder Dak blijken de acties die door jongeren zelf te zijn georganiseerd de beste te zijn. Dus ook een mooie kans om leiderschap door te geven in deze tijd.
Stadskerk Groningen koos er bewust om hun gemeente in kleine geografische groepen om te vormen. Zo werden de groepen extra gestimuleerd om zich in hun buurt in te zetten en buren uit te nodigen voor activiteiten. De gemeente vertelde dat er ondertussen heel wat nieuwe leden zich aansloten bij de kleine groepen, die eerder niet over de drempel van de grote samenkomsten kwamen.
Blijf niet stil over thema's rond recht en gerechtigheid die nu (ook onder jongeren) spelen. Praat er met elkaar over en denk na wat je kunt doen. Een organisator van online tienerdiensten vertelde dat hij naar aanleiding van het rascismedebat dat na de dood van George Floyd oplaaide, besloot meer etnisch diverse spekers uit te nodigen.
INNOV8 beweegt de kerk voor de volgende generaties. Het netwerk INNOV8 bestaat uit professionals in de kerk die een hart hebben voor de volgende generaties. En dat zijn er heel wat. Het is een netwerk van ruim 40 jeugdwerkorganisaties en kerkgenootschappen en honderden professionals. Samen bewegen we de kerk voor de volgende generaties!
Meer inspiratie voor kerken Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Met onze alliantie verbinden, versterken en vertegenwoordigen we de evangelische beweging
