De kerk weet niet wat haar overkomt. Ruim 1700 jaar lang konden ze in het westen ongestoord samenkomen, in grote groepen en imposante gebouwen. Maar door de coronacrisis is alles anders geworden. Het komende jaar zullen de overbekende ritmes en rituelen niet meer mogelijk zijn, en moet er gezocht worden naar alternatieven. Een bedreiging? Of een kans! In dit artikel geeft René Visser handvatten om in drie stappen de transitie naar wijkkerk of community te realiseren.
De inhoud van dit artikel is door René Visser namens R3NEW uitgebreid toegelicht in het webinar Samen (kleine) kerk in de buurt van MissieNederland op de Pinksterconferentie 2020. Kijk deze hier terug.
Fase 1 – De boodschap
Christenen zijn gewend om flink getraind te worden. Elke zondag wordt door vakkundige voorgangers en dominees oude literatuur vertaald naar het leven van vandaag de dag. Een belangrijk onderdeel van de kerk; op deze manier leer je God en zijn plannen beter kennen. Ook trainers weten dat het delen van informatie en het overbrengen van inspiratie het begin is van groei. Laten we dit blok GROEN kleuren (zie afbeelding van de transitietrap), en BOODSCHAP noemen. In fase 1 is de aandacht vooral gericht om dit deel Corona-proof in te richten, veelal via een live-stream vanuit het bekende kerkgebouw. Op deze manier worden de huizen weer bereikt met de boodschap van recht, vreugde en vrede!
Afbeelding: Transitietrap R3NEW
Fase 2 – Community vorming
Dat een goede boodschap alleen niet voldoende is om een gemeenschap te bouwen, blijkt wel uit de diverse waarnemingen. Eerder deed Jan Wolsheimer van MissieNederland een steekproef onder kerken, waaruit bleek dat slechts 50% van de leden nog online betrokken waren. Een deel daarvan haakte overigens ook nog vroegtijdig af. Ook het RD publiceerde op 30 mei een artikel waarin deze trend werd beschreven: 1 op de 3 kerkbezoekers voelt zijn of haar band met de gemeente verzwakken.
Er is dus meer nodig om kerk te zijn. Maar wat dan? En hoe in deze tijd? Bij deze een voorzet. Dit blok maken we BLAUW (zie afbeelding van de transitietrap) en noemen deze COMMUNITY. In de Bijbel wordt de lading van dit woord vooral gedekt door het woord Koinonia, wat betekent dat levens op een intensieve manier gedeeld worden (zie Handelingen 2 vers 44).
In deze fase wordt de aandacht verdeeld tussen zowel BOODSCHAP (40%) als COMMUNITY (60%). Wijkgenoten komen samen in scholen of huizen, binnen of buiten. Ze luisteren samen naar de BOODSCHAP en verwerken deze met elkaar door te reflecteren, te sparren, elkaar aan te scherpen en aan te moedigen. De boodschap zakt van het hoofd naar het hart. Tegelijkertijd kan deze fase lastig zijn. Meningen en karakters botsen, het is hard werken om elkaar stap voor stap verder te helpen. Sommigen haken af, maar een groot deel zal juist merken dat er verdieping plaatsvindt. Discipelschap wordt een stuk concreter; aanvaarding, vergeving en elkaar dienen veranderen van theologische concepten naar concrete werkelijkheid.
Fase 3 – Missie
Alhoewel het prachtig is dat de BOODSCHAP weer de huizen bereikt en COMMUNITY mensen weer de verbinding en verdieping geeft die ze zoeken, is dit pas de basis. Want de kerk heeft een rol in de samenleving. Altijd gehad ook. In dit voorstel wordt deze rol heel concreet vertaald naar wijken. We noemen dit MISSIE en hebben deze weergegeven met het ORANJE blok (zie afbeelding van de transitietrap). Wat je samen leert, komt namelijk pas echt tot leven als het concreet bloei brengt in wijken.
- Misschien in het klein door de kleurplaten van zondagochtend met de kinderen langs te brengen bij opa Jan.
- Of wat groter door een wekelijkse patatavond te organiseren op meerdere plekken, waarbij andere wijkgenoten meer dan welkom zijn.
- Of via één van de andere prachtige ideeën (lees bijvoorbeeld 10 activiteiten die je in jouw wijk kunt starten) die je samen kunt initiëren.
Dit alles vanuit het verlangen dat je COMMUNITY niet naar binnen gekeerd blijft, maar een open en inclusieve gemeenschap wordt waar bewoners blij mee zijn. Zowel gelovigen als niet gelovigen, zowel kerk als lokale gemeente, zowel arm als rijk.
Samen sterk
Wellicht lijkt dit voorstel overweldigend. Maar weet dat niemand er alleen voorstaat. Diverse partijen zoals R3NEW, MissieNederland maar ook fondsen en andere netwerken staan klaar om wijkgroepen verder te helpen. Ieder vanuit zijn eigen expertise, maar met hetzelfde doel: ondersteunen waar nodig om een samenleving te zien vol licht, liefde en leven!
Daarom enkele concrete acties die je kunt uitvoeren als jouw interesse gewekt is door deze blog:
- Lees meer blogs, bekijk enkele vlogs van community-projecten van R3NEW (thema’s zorg, zaken en/of zingeving) en schrijf je in voor de volgende gratis introductietraining Wijkpionieren op 10 juni
- Bekijk het Beweeg de kerk-traject van MissieNederland
René pioniert vanaf 2012 met KenHem Community in Kernhem, Ede. Daarnaast is René initiatiefnemer en directeur van stichting R3NEW, en doet hij een masteronderzoek uit naar de rol van ‘Kingdom Communities’ in de wijken van Nederland.
