Hoe zit het met verbondenheid, identiteit en geloof van evangelische protestanten anno 2020? Met een breed onderzoek proberen wetenschappers van de Vrije Universiteit Amsterdam en de Radboud Universiteit Nijmegen hier de komende periode inzicht in te krijgen. “We weten uit eerder onderzoek dat er binnen deze groep gelovigen veel verschuivingen gaande zijn op de genoemde terreinen”, licht onderzoeker Paul Vermeer (Radboud) toe, “verschuivingen die nu door de coronacrisis mogelijk in een stroomversnelling zijn gekomen.” Hij voegt daaraan toe: “Wat op dit moment nog ontbreekt is grootschalig, kwantitatief materiaal, om deze verschuivingen in een breder perspectief te plaatsen.” Het onderzoek dat nu van start gaat wil daar verandering in brengen. Het wordt uitgevoerd in samenwerking met een aantal christelijke organisaties, waaronder de Evangelische Omroep en MissieNederland.
Verbondenheid, identiteit en geloof in de netwerksamenleving
Centraal in het onderzoek staat de vraag hoe mensen zich verbonden weten met geloofsgemeenschappen en zoeken naar vormen van inspiratie. Vermeer beschrijft: “Als gevolg van het leven in een netwerkmaatschappij ziet verbondenheid vandaag de dag er anders uit dan 30 jaar geleden. Mensen maken zelf de keuze waar ze bij willen horen. Ze zoeken naar vormen van verbondenheid die authentiek en relevant zijn. Daarbij zoeken ze hun inspiratiebronnen zowel binnen als ook buiten de eigen gemeenschap, in nieuwe netwerken en organisaties of door podcasts en social media. We zijn nieuwsgierig naar welke inspiratiebronnen voor mensen nou eigenlijk belangrijk zijn. En welke verschuivingen zich hierin voordoen en hoe deze doorwerken in hun overtuigingen. Hoe denken evangelische Protestanten bijvoorbeeld over schepping en evolutie, het werk van de Geest en de rol van de kerk in de wereld? Of over maatschappelijke vraagstukken zoals gender, vluchtelingenbeleid en klimaatverandering? We weten dat daar veel aan het veranderen is, maar hebben daar nog geen cijfers over.”
Evangelisch protestantisme anno 2020
“We richten ons in dit onderzoek op ‘evangelisch protestantse’ gelovigen. Simpel gezegd bedoelen we daarmee de brede groep van gelovigen die zichzelf als min of meer ‘orthodox’ beschouwt,” licht onderzoeker Hans Riphagen (VU) toe, “maar de term ‘orthodox’ is voor veel mensen een lastig begrip. Met ‘evangelisch-protestants’ bedoelen we het brede palet van gelovigen dat betrokken is bij evangelische, gereformeerde, migranten en/of pinkstergemeenschappen; maar ook gelovigen vanuit deze achtergrond die niet (meer) aan een gemeente verbonden zijn.”
Doel onderzoek
Riphagen, zelf betrokken bij het Baptisten Seminarium, vertelt over zijn verwachting van dit onderzoek: “Er spelen allerlei grote vragen in kerken en geloofsgemeenschappen, over ethische standpunten, de visie op de Bijbel, over missionair gemeente-zijn en het verbinden van generaties. Ik hoop dat dit onderzoek ons een rijk beeld gaat opleveren dat helpt om na te denken over deze vragen, en daarmee over de toekomst van de kerk in Nederland.” Vermeer voegt toe: “Tegelijkertijd biedt het onderzoek ook een rijk inzicht in een groep gelovigen die vaak eenzijdig in beeld komt in de media, de politiek en wetenschap, maar die doorgaans een relevante maatschappelijke bijdrage levert.” De eerste resultaten worden waarschijnlijk in het najaar van 2021 gepresenteerd.
Over het onderzoek
Het onderzoek zal worden uitgevoerd door middel van een digitale vragenlijst die onder een zo breed mogelijke groep evangelisch protestantse gelovigen wordt verspreid, en loopt gedurende de maanden oktober tot en met half december 2020. De vragenlijst is te vinden op www.ru.nl/ep2020
