Het is opvallend hoeveel belangstelling er vandaag is voor het kloosterleven. Veel mensen voelen zich aangesproken als het gaat om eenvoud, terug naar de kern, nieuwe ritmes in je leven vinden, rust en stilte. Kan de kerk daar iets mee?
‘Monastiek’ komt van het Franse ‘monastique’ en ook van het Latijnse ‘monasticus’ en het Griekse ‘monastikos’ dat te maken heeft met ‘monazein’: alleen leven. De meest directe vertaling van ‘monastiek’ is: ‘het kloosterleven betreffende’. Monastiek heeft dus te maken met leven, eenvoud, verlangen, stil worden, de Heer ontmoeten, gemeenschap. En ook met waarden als gastvrijheid, aandachtigheid, verbondenheid en eenzaamheid. Allemaal zaken waar steeds meer mensen in een overvolle, drukke, onveilige, onverbonden en individualistische samenleving naar verlangen.
Zou je dat ook in de kerk kunnen vinden? Het lijkt er soms op dat er nergens zoveel gepraat en gelawaaid wordt als in kerkdiensten. Waar is de stilte gebleven?
Kloosterkaart
Toch lijkt het erop dat een kerk die betekenisvol wil zijn misschien wel vooral de kloosterkaart moet spelen (de uitdrukking is van Stefan Paas). Dan gaat het om een manier van kerk zijn waarin monastieke waarden en praktijken een grote rol spelen. Misschien kun je zelfs zeggen: monastiek is het nieuwe missionair. Want van missionair kerk zijn, zijn we een beetje moe geworden. Missionair zijn lijkt haast een synoniem voor overactief zijn, want de velden zijn toch wit om te oogsten! Eenzelfde gevoel kan er ook zijn rond discipelschap. En hoe goed de intenties daarvan ook zijn, toch lijkt het erop dat ook hier weer die activistische snaar wordt geraakt, die uiteindelijk niet echt blijkt te gaan trillen.
Vóór alles zijn we in de kerken misschien toch vooral moe. We willen weer contact krijgen met onze diepste verlangens, niet weer ingeschakeld worden voor en missionair event. We willen wat meer rust en stilte, en niet opnieuw een prikkelbombardement. We willen wat minder van onszelf en wat meer van de Heer. En de Heer, die fluistert. Daar moet je een beetje stil voor worden. En dat moet je oefenen.
Ja, ik denk dat het monastieke verlangen, dat breed rondwaart, daar allereerst mee te maken heeft. Verlangen naar rust en eenvoud, verlangen naar de kern, verlangen naar gebed, verlangen naar verlangen. En het zou kunnen zijn dat precies daar ook de behoefte ligt van heel veel zoekers die we met ons missionair zijn willen bereiken.
Lees hier de uitgebreide versie van deze blog.